Σάββατο, Οκτωβρίου 01, 2011





Η πνευματική ακηδία, αλλιώς λέγεται και μαλ…

Για τους ανθρώπους της δικής μου γενιάς, -οφείλω να πω, όχι για όλους - αισθάνομαι ότι η βίωση της σημερινής πραγματικότητας, αν δεν μπορεί να περιγραφεί ακριβώς ως ‘οδυνηρή’, το βέβαιο είναι ότι προκαλεί μια βεντάλια εσωτερικών αποκρίσεων, από την αμηχανία και την έκπληξη ως την απογοήτευση και την… ενεργειακή ακηδία, ας την αποκαλέσω έτσι… Είναι μια μορφή αδράνειας που δεν εμπεριέχει την απόρριψη αλλά τείνει προς την εσωστρεφή ανάλυση και τον σκεπτικισμό… Βέβαια, ο πολύς σκεπτικισμός καταλήγει στην άρνηση και η άρνηση στον βαρύ και βαθύ πεσιμισμό και την ‘αφασία’…

Πώς μπορεί να το κατανοήσει εύκολα αυτό κανείς; Αυτή την μεταβολή δηλαδή; Ακόμα και από τις ταινίες του κινηματογράφου, αυτές τις χαζο-ταινίες της δεκαετίας του ’80, τότε που η κουλτούρα της βιντεοκασέτας γεννιόταν μαζί με την αναρρίχηση στην εξουσία μιας νέας μικρο-μεσο αστικής τάξης νεόπλουτων ελλήνων… ήταν η εποχή που ‘έπρεπε’ η ακραία πολιτικοποίηση των προηγούμενων χρόνων να δώσει τη θέση της σε μια πιο ‘ξεκούραστη’, πιο ανάλαφρη, πιο ευδαιμονική κοσμοθεώρηση… ήταν η εποχή που έπρεπε το κάθε ελληνικό σπίτι να έχει, επιτέλους, έγχρωμη τηλεόραση (Sony Trinitron ας πούμε), βίντεο Panasonic τριών ή τεσσάρων κεφαλών, ηχοσύστημα Technics, δυο αυτοκίνητα, ανέσεις και σκέψεις αισιόδοξες… Η Χούντα είχε περάσει πια, η αριστερά είχε αρχίσει να γραφικοποιείται  – άλλωστε με μια έννοια ‘κυβερνούσε’ και άρα δεν υπήρχε λόγος γκρίνιας – και το μέλλον ανοιγόταν φαρδύ πλατύ και ευρύχωρο για όλους… φτωχούς, πλούσιους, άσχημους και ωραίους…

Θυμάμαι αυτό το κλίμα ευφορίας, διάχυτο και σε πολλές περιπτώσεις και εκδηλώσεις, που τότε, δεν μπορούσα να τις δω παρά αποσπασματικά και όχι ενταγμένες στη συνολική ψευδαίσθηση μιας Ελλάδας που, επιτέλους, είχε έρθει η ώρα να πάρει τη θέση της στην Ενωμένη Ευρώπη και τον κόσμο!
Θυμάμαι, ας πούμε τις εκδρομές και τις συζητήσεις μεταξύ φίλων. Ήταν έντονα φορτισμένες ακόμα από τις ‘απόρροιες’ της μετα-χουντικής αναδιοργάνωσης της κοινωνίας, ‘έπαιζαν’ παλιά θέματα – Ο Μάο, η πάλη μεταξύ Αμερικανών και Σοβιετικών, ο ψυχρός πόλεμος κ.α. – αλλά σιγά σιγά, τα θέματα γίνονταν ‘ελαφρύτερα’, πιο χαλαρά, πιο ήρεμα… Υπήρχαν και οι εξαιρέσεις βέβαια. Θυμάμαι όταν πήγα να δω την ταινία ‘Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο’ που μας έβγαλαν έξω λόγω προειδοποίησης για βόμβα στο σινεμά, τι γινόταν απ’έξω, συζητήσεις, αντεγκλήσεις κλπ. Θυμάμαι την ΕΠΕΝ και τους νοσταλγούς του Παπαδόπουλου που ήταν ακόμα νέοι και ακμαίοι και… με τσέπες γεμάτες από την επταετία που βολεύτηκαν μια χαρά…

Ακόμα και στο Πανεπιστήμιο, σιγά σιγά, με την πάροδο των ετών και όσο η ΔΑΠ ανέβαζε τα ποσοστά της, οι φοιτητές γίνονταν ολοένα και πιο αδιάφοροι για τα πολιτικά… Κρατούσε ακόμα βέβαια το κλίμα της ΕΦΕΕ και του Πολυτεχνείου του ’70, οι συνελεύσεις των Τμημάτων είχαν έντονους διαξιφισμούς, ενίοτε και ξυλοδαρμούς, όμως… ήταν το τέλος μιας εποχής που αργοπέθαινε σπαρακτικά…
Ήταν η εκκίνηση μιας άλλης εποχής πλέον, είτε το ήθελαν οι ‘σοβαροί’ είτε όχι… ήταν η αφετηρία της εποχής της ‘ελεύθερης τηλεόρασης’, του ‘ηλεκτρονικού υπολογιστή που θα είναι το μέλλον’, των Media, της ‘αγίας κατανάλωσης’ και της ξεγνοιασιάς… Ό,τι ήταν να γίνει με την μεταπολίτευση είχε γίνει. Κάθε κατεργάρης είχε κάτσει πλέον στον πάγκο του. Η Δεξιά στο… χρονοντούλαπο, οι ‘δημοκράτες’ στο σβέρκο μας και η αριστερά… στο αραχνιασμένο παρελθόν της να ατενίζει το Γράμμο και το Βίτσι και να μοιρολογάει…

Η δεκαετία του ’80, θα τολμούσα να πω ότι ήταν για μένα μισητή και αηδιαστική σχεδόν. Η όλη αισθητική ‘Γαρδέλη’ και ‘Ψάλτη’, με τα ‘φιλτιρέ’ μπλουζάκια, τα μπουφάν με τα πτερύγια και τα πέτα, το μαλλί ‘επαρχιώτη ποδοσφαιριστή’ με τις ξυρισμένες φαβορίτες και την αλογοουρά, τις μικρές δερμάτινες γραβάτες που κρέμονταν σαν λιγνά φίδια από το λαιμό, τις άσπρες κάλτσες έξω από τα μοκασίνια… Την αποστρεφόμουν εκείνη την αισθητική που μας έκανε να μοιάζουμε με ξελιγωμένους μετανάστες – μετά συγχωρήσεως - που έβαλαν πέντε δραχμές στην τσέπη και ‘κάνουν τους ωραίους’. Κι αυτό ακριβώς γινόταν τότε… αυτό ακριβώς ξεκίνησε να οικοδομείται τότε… μια φρικώδης, μπανάλ, κακαίσθητη, νέο-ευκατάστατη Ελλάδα που έχει αφήσει οριστικά πίσω της κάθε ενασχόληση με τα ουσιώδη –κουρασμένη και εξοντωμένη άλλωστε από τις αλλεπάλληλες χούντες, κινήματα, κ.α. – και θέλει να το ρίξει μανιωδώς στο ‘σορολόπ’.

Ξέρουμε όλοι μας τι έγινε σιγά σιγά… Ξέρουμε όλοι πως από το πλατύ χαμόγελο Colgate του Παπαντωνίου –ποιος τον θυμάται πλέον ε; - που πανηγύριζε ότι με την είσοδό μας στο Ευρώ θα τρώμε με χρυσά κουτάλια, φτάσαμε στις ακροβασίες στο κενό για να ‘την βγάλουμε’ ακόμα ένα μήνα…

Τι γίνεται όμως με εκείνους που ΔΕΝ συμμετείχαν σε κείνο το ξέσπασμα, σε κείνο το φουσκωμένο τσουνάμι, σε εκείνη την επανάσταση των ‘αθλίων ενστίκτων’;
Τι γίνεται με εκείνους που ΔΕΝ ήταν και δεν ήταν συνειδητά μέρος όλης εκείνης της ‘γιορτής’ του κιτς και της υποβάθμισης;
Πώς νιώθει άραγε σήμερα εκείνος που δεν ήθελε και ΔΕΝ ήταν συνένοχος και συμμέτοχος αλλά και ομόσταυλος και ομοτράπεζος των εμετικών δήθεν ‘αισιόδοξων’ και στην ουσία συνειδητών λαμόγιων που κανείς ποτέ δεν δίκασε, καταδίκασε, τιμώρησε;
Πώς νιώθει άραγε εκείνος που όταν γινόταν μια μοιρασιά κλοπιμαίων δεν συμμετείχε και αδιαφορούσε συνειδητά να συμμετάσχει, έρχεται αργότερα ένα μεγάλο χέρι και τον τοποθετεί μαζί με τους ‘κλεφταράδες και μασκαράδες’;
Πώς νιώθει εκείνος που κάποτε τον έλεγαν ‘κορόιδο’ και ‘χαϊβάνι’ γιατί δεν χτύπησε πόρτες βουλευτών να ικετέψει για μια ‘θεσούλα’ στο δημόσιο ή οπουδήποτε και σήμερα καλείται να απολογείται για τους χαμερπείς έλληνες που κοίταζαν πάντοτε μόνο την πάρτη τους;

Βλέπω, χαζεύω καλύτερα, καμιά φορά στην τηλεόραση, κάποιες σκηνές από τις ταινίες του Δαλιανίδη του ’80… είναι σπουδή, ξέρετε αυτές οι ταινίες… δείχνουν ανάγλυφα, καλύτερα από οποιοδήποτε ντοκιμαντέρ, τι γέννησε την αρρώστια που μας σκοτώνει σήμερα… Θα πρότεινα στους νεότερους φίλους να μην τις σνομπάρουν, να τις βλέπουν και να τις μελετήσουν μάλιστα.
Θα πάρουν πολλές απαντήσεις, θα έχουν τροφή για σκέψη και υλικό για επεξεργασία…

Για όσους τα ζήσαμε από κοντά, κυριαρχεί μάλλον μια νοσταλγική μελαγχολία. Ήταν τα νιάτα μας, τίποτε άλλο. Και αν δεν ανήκαμε ποτέ σε κείνη την συνομοταξία με τους ‘καπάτσους’, τα ‘καμάκια’ και τους ‘αετονύχηδες’, ήμασταν δίπλα τους, κοντά τους και σιωπούσαμε…

Κι αυτή η σιωπή τότε, έγινε μια κραυγή που σήμερα ακόμα κι αν βγει, είναι άηχη, βουβή και δεν ωφελεί σε τίποτα…

12 σχόλια:

Alex είπε...

αγαπητέ φίλε , θα ήθελα να πω τα εξής: η πορεία του έθνους μας απο τα 400 έτη , τα δίχως εξέλιξη , τα καταλυτικά για την καθυστερημένη πρόοδο δώσανε τη σκυτάλη σε μια άλλη εποχή και εκείνη σε μια άλλη και ούτω καθεξής.Η πορεία μας λοιπόν ως έθνος έπρεπε να περάσει απο τα στάδια τα αναπόφευκτα , το λάθος όμως έγινε απο εμάς που ωσάν φυλακισμένοι αποζητήσαμε μονομιάς να τα ζήσουμε όλα, χωρίς να μελετήσουμε το επομενο βήμα μας και τούτο διότι οι τότε και οι μετέπειτα ταγοί μας ήτο άνθρωποι που διψούσανε για δόξα...και ως γνωστό η δόξα χαλνά τους ανθρώπους.Πιστέψαμε σ'αυτούς που μάθανε να μιλάνε και να μας εξηγούνε τα πράγματα ως θέλανε και όχι ώς έπρεπε...εμείς που καθυστερημένα αντιληφθληκαμε το λάθος μας , χάσαμε την ευκαιρία να γίνουμε μια γροθιά και να τους πολεμήσουμε..
τώρα δεν έχουμε παρά να σκεφτούμε χωρίς να κοιτάμε πίσω, να σκεφτούμε πως θα εμψυχ΄΄ωσουμε όσους δεν έχουν εργασία, όσους πεινάνε , όσους δεν έχουν στέγη και όσους αισθάνονται μόνοι και ανήμποροι! Αυτό τώρα οφείλει να είναι το μελημά μας (ημών των δυνατών!!) μαζί με τη διδασκαλία των παιδιών μας (μείζων θέμα και ομοίως σημαντικό με κείνο της εθνικής κατάντιας!)
συγνώμη για τη φλυαρία μου..

εύχομαι καλό βράδυ!

Φόβος..... είπε...

Λόγια που κρέμονται σε πανό που τα παίρνει ο άνεμος. Μας έμαθαν για να μην πω μας συνήθισαν. Και κατρακυλάμε όμορφα σ'αυτόν τον γκρεμό. Χέρι χέρι. Πρώτη φορά με τόση σύμπνοια.

Νimertis είπε...

αυτό που βλέπω εγώ να γίνεται, φίλη μου Αλεξ, είναι πως και το να συνδράμουμε πια τον πλησίον, θα είναι πολυτέλεια... επειδή οι ώρες Αργεντινής έρχονται -σε μερικούς ανθρώπους είναι ήδη παρούσες- δυστυχώς, μαζί με τους γελοίους θα την πληρώσουν και οι υπόλοιποι... δεν έχουμε όλοι την ίδια ευθύνη... αυτό ήθελα να επισημάνω... δεν είμαστε όλοι ίδιοι, δεν κλέψαμε όλοι, δεν ψηφίσαμε όλοι τους κλόουν, δεν προσκυνήσαμε όλοι... από την άλλη, δεν επαναστατήσαμε, δεν σηκώσαμε το ανάστημα όταν έπρεπε... σταθήκαμε σε ένα μεταίχμιο αδρανείς και ατόφιοι... και τώρα, μας χτυπούν όλοι οι άνεμοι, απ'όλες τις κατευθύνσεις...
να'σαι καλά φίλη μου...

Νimertis είπε...

ας τα πάρει ο άνεμος Φόβε... δεν διεκδικώ δάφνες καθοδηγητή ή ηγετίσκου ούτε να μπολιάσω το νου κανενός με τις σκέψεις μου... χώρος έκφρασης είναι ένα ιστολόγιο... να μείνουμε βουβοί; αυτό προτείνεις; προσωπικά διαφωνώ...
Και το χέρι μου προσωπικά δεν το δίνω στον οποιονδήποτε... κι όχι σίγουρα στον δολοφόνο μου... καμιά σύμπνοια λοιπόν... λυπούμαι για την ψυχολογία της ήττας που έχει το σχόλιό σου...

Eriugena είπε...

Πολύ εύστοχη περιγραφή της μισητής δεκαετίας!
Ακριβώς έτσι, και θα λεγα πως είσαι και λίγο επιεικής..το κακό είναι πως είναι τα νιάτα μας.

Χρήστος Αντισθένης Ζάχος είπε...

Υπήρχαν παράλληλα και άλλα πράγματα. Το 80 κυκλοφόρησε η "Παραγγελιά", το "Ρεμπέτικο" οι πρώτες συλλογές της Κατερίνας Γώγου, οι δίσκοι του Παύλου Σιδηρόπουλου, οι κασέτες του Νικόλα Άσιμου και μια σειρά από punk rock γκρουπάκια που τα έχωναν στο σύστημα και κάποια απ' αυτά, με πολύ ποιητικό στίχο. Και πέρα απ' αυτά, υπήρχαν κι άλλα, κι άλλα που είχαν μια ποιότητα, μια αντίδραση και ένα κάτι, ένα χρώμα που στις μέρες μας έχει ξεθωριάσει. Ισχύουν βέβαια και όλα αυτά που πολύ όμορφα περιγράφεις (οξύμωρο;), αλλά υπήρχε και το διαφορετικό, όπως υπάρχει και σήμερα, όπως πάντα θα υπάρχει και θα μας δίνει ελπίδα.
και νόμιζα πως εγώ ήμουν ο απαισιόδοξος...
Αλλά, όπως και να 'χει, πάντα σε εκτιμώ και σε διαβάζω.
Να είσαι καλά φίλε Νήμερτη, και να γράφεις.
Την καλησπέρα μου.

Νimertis είπε...

Χαίρομαι για την συναντίληψη αγαπημένε μου φίλε Ιωάννη... ό,τι κι αν λέμε, ήταν η εποχή που γέννησε τον Ράμπο και την Μαντόνα ως φαινόμενα που 'άλλαξαν τον κόσμο' και αποτέλεσαν κυρίαρχους άξονες... ευτυχώς, υπήρχαν ακόμα οι Pink Floyd, οι σημαντικοί συγγραφείς, οι αξιόλογες δράσεις σε όλους τους τομείς... και πάντα θα υπάρχουν... δεν με έπιασαν οι 'μαύρες' μου... σημειώνω εκείνο που ζήσαμε... και επιεικής είμαι, σωστά το λες...
σε χαιρετώ αδελφικά!

Νimertis είπε...

Όλα αυτά που επισημαίνεις και θυμίζεις είναι σωστά φίλε Χρήστο... όμως, θα παραδεχθείς πως αυτά ήταν στην ουσία ένα 'περιθώριο'... δεν διαμόρφωσαν την κυρίαρχη αισθητική, δεν αποτέλεσαν ένα ρεύμα συνολικής ανάτασης... ήταν κραυγές στο σκοτάδι... ή μήπως δεν θυμάμαι καλά;
Από την άλλη, όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν αθώες 'παιδικές ασθένειες' μπροστά στη σημερινή πραγματικότητα... ναι, έτσι είναι ίσως... αλλά δεν θεραπεύτηκαν, εξαλλάχτηκαν σε... πρωινάδικα, μεσημεριανάδικα και STAR channel! Ας μην γκρινιάζω άλλο όμως, συντάσσομαι με την νότα ελπίδας που δίνεις κι εσύ... πάντα υπάρχουν νησίδες ομορφιάς και δύναμης... κι εγώ σε διαβάζω με ιδιαίτερο ενδιαφέρον... να'σαι καλά...

Wicca είπε...

Κοπάνα από τη ζωή γίνεται; Να που το καταφέραμε κι αυτό και φερόμαστε σαν μαθητούδια ακόμη!

Φόβος..... είπε...

Το αίσθημα της ήττας διακατέχει όλο τον ελληνικό λαό. Δείξεμου ένα αποτέλεσμα των ανθρώπων που μπαίνουν στα σχόλια ως νικητές. Νικητές στο χαρτί και στην οθόνη; Δεν μου κάνει αυτή η οπτική. Προτιμώ να συνειδητοποιήσω την αλήθεια. Την ηττοπάθεια που δείχνουμε ως λαός και αφού πιάσουμε πάτο να παλέψουμα μπας και σώσουμε τίποτε. Με πράξεις και όχι συζητήσεις επί συζητήσεων. Φιλικά.

Νimertis είπε...

Γουίκα, 'Κοπάνα' απ'τη ζωή γίνεται βέβαια αλλά όχι με... ρόδα και τσάντα... λέμε δηλαδή...

Νimertis είπε...

Νομίζω ανοιχτές θύρες παραβιάζεις Φόβε... αυτό έχω να πω...