Πέμπτη, Μαρτίου 25, 2021

Στις διακέντρους

 

 

Κι έτσι λοιπόν

Είμαστε εδώ

Ως εκ θαύματος ίσως να πεις

Και ναι, μπορείς με ασφάλεια να πεις

Φτάσαμε εδώ

 

Στις διακέντρους

Που σχηματίζουν το μεγάλο τρίγωνο

Το ισοσκελές

Το ισόπλευρο

Το μαγικό τρίγωνο της ύπαρξής μας

Και τόσες φορές στοχαστήκαμε γι’αυτά

Και γι’άλλα

Που στην πραγματικότητα δεν ξέραμε

Αλλά τα νιώθαμε κρυφά

Στα σπλάχνα μας

Τα φιλοξενήσαμε

Στα ζεστά όνειρά μας

Τα φωλιάσαμε παιχνιδιάρικα

Στις παιδικές μας χούφτες…

 

Ήταν πνοές θεών

Ήταν ανάσες άστρων

Ήταν αγγίγματα από Νύμφες

Που ζαλιστήκαμε θα πεις

Χάσαμε το μυαλό μας

 

Και ο Νους

Ο Ηλιογενής

Όσο εμείς αλητεύαμε στο άπειρο

Σαν καλλιτέχνες της ύπαρξης

Μας κοιτούσε αυστηρά

Κι όμως χαμογελούσε

φωτεινά…

Και κρυφά μας οδηγούσε

Σε όλη τη ζωή μας…

 

Εδώ

Που σμίγουν όλα τα σημεία

Το έγκεντρο

Το βαρύκεντρο

Το ορθόκεντρο

 

Και γίνονται σβώλος λάσπης

 

Και σαν από θαύμα

Μπροστά στα σάρκινα μάτια μας

 

Ζεστή ανάσα πνέει από ψηλά

Και Χέρια του Όντος

Την μορφώνουν

σε έναν ακόμα από εμάς…

Τετάρτη, Μαρτίου 24, 2021

Έξοδος...

 

Δ
εν υπάρχει μεγαλύτερη στιγμή του Αγώνα από την Έξοδο. Κι αυτό δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί ή να τεκμηριωθεί. Πολλές είναι οι τρομακτικές καταστροφές, οι δηώσεις, οι σφαγές, οι αφανισμοί (Κάσος, Χίος, Ψαρά…) που συγκλονίζουν και σήμερα ακόμη, 200 χρόνια μετά… πολλές είναι οι Μεγάλες Στιγμές αυτού του ‘παραλόγου’ Αγώνα (Αλαμάνα, Γραβιά, Τριπολιτζά, Δερβενάκια, Σούλι…),  όμως η Έξοδος αποτελεί το Μέγα Ύψος του ανθρώπου, το Ύψος εκείνο που έφτασαν εκείνοι οι Ήρωες και που άλλωστε αποτέλεσε και τον ισχυρότερο καταλύτη για να κινητοποιηθούν, επιτέλους, οι πάντες σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο και να αποφασίσουν να βάλουν φραγμό σε κείνο τον great assassin, όπως κάποτε, πολλά χρόνια αργότερα, αποκάλεσε ο Γκλάντστον τον Σουλτάνο.
Διαβάζει κάποιος σήμερα για εκείνη την εποχή, συνολικά και αναρωτιέται… με τι μοιάζαμε τότε; Μοιάζαμε με κάποιον που ζει σε ένα υπόγειο μιας μεγάλης οικίας που κάποτε ήταν δική του μα που από χρόνια έχει πέσει σε χέρια άλλων. Έκλεισαν το νοικοκύρη στο υπόγειο και δεν τον αφάνισαν παρότι προσπάθησαν. Τον έκλεισαν για να τον τυραννάνε, να τον σκοτώνουν σιγά σιγά, να τον ‘λεπίζουν’ λίγο λίγο, να τον ‘τελειώσουν’ ιστορικά, από μέσα προς τα έξω. Να του φάνε την ψυχή κι έπειτα το σώμα. Μα ο πεισματάρης νοικοκυραίος είχε αντοχές παράξενες και πίστη και δεν πέθαινε. Περίμενε. Και η καρτερία είναι νίκη και ζωή και αιωνιότητα. Κι ήρθε η στιγμή που δεν πήγαινε άλλο… και έκανε την έξοδό του για να διεκδικήσει ξανά ό,τι ήταν κάποτε δικό του… να ξαναγίνει νοικοκύρης στο σπίτι του, να διαφεντεύει το βιος του, να μπορεί να ανασαίνει ελεύθερος, να βλέπει τον ήλιο, να χαίρεται αυτή την μαγική ψευδαίσθηση που είναι η ζωή… για όσο κρατάει… και κρατάει λίγο…
Όλο τούτο το παράλογο, το υπέρ-λογο που ήταν ο Αγώνας δεν κατανοείται εύκολα από τον σημερινό άνθρωπο. Μπορεί μονάχα αναγωγές να κάνει στη δική του ζωή. Στα δικά του αδιέξοδα, το δικό του πόνο, τις δικές του απώλειες. Το σύμβολο που τον βοηθά σε τούτο το εσωτερικό ταξίδι κατανόησης δεν είναι άλλο από την Έξοδο. Αν κλείσει τα μάτια και φέρει εμπρός του τις εικόνες, τις περιγραφές, τα πρόσωπα, τους ήρωες, τις γυναίκες και τα παιδιά, το Μεσολόγγι, την μυρωδιά του μπαρουτιού στον αέρα, τη μυρωδιά της αθανασίας, την αύρα της αιωνιότητας στα λιπόσαρκα κορμιά των ολίγιστων που όρμησαν προς το Αχανές, ίσως να μπορέσει να αναγεννήσει το ρίγος… και το ρίγος είναι ο δρόμος και η μυητική ατραπός που αλάθητα σε οδηγεί προς το Φως…
Μάθαμε να ‘τιμούμε’ τη μεγαλύτερη εθνική εορτή της πατρίδας μας στα σχολεία, μέσα από βαρετές γιορτές, απαγγελίες ποιημάτων και παρελάσεις. Κάποιοι σηκώνουν και τη σημαία στο μπαλκόνι τους. Κάποιοι χλευάζουν τον Παπαφλέσσα βλέποντας τον ‘μαγουλά’ Παπαμιχαήλ στην ομώνυμη ταινία. Μάθαμε να ‘τιμούμε’ τους ήρωες μέσα από ταινίες, καφετέριες και χασκογελώντας. Μέσα μας δεν μάθαμε να τιμούμε τίποτα. Μέσα μας παραμένει ο Αγώνας άγνωστος… βλέπουμε ντοκιμαντέρ, διαβάζουμε άρθρα ή βιβλία, ακούμε τον εθνικό ύμνο του Σολωμού που δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο Μεσολόγγι όπως έκανε ο Μπάιρον και προσέφερε τη ζωή του. Μέσα μας μένει ακόμη να συντελεστεί εκείνη η ‘έκρηξη’ που συγκλόνισε τότε όλους αυτούς τους ‘παρανοϊκούς’ που τόλμησαν να σηκώσουν κεφάλι στην Πύλη. Μέσα μας εκκρεμεί ακόμη το ‘άλμα’…
Δεν είναι μια ιστορία ‘μελό’ η Έξοδος. Δεν είναι το συναίσθημα που σε οδηγεί στην αφύπνιση, στην υπερ-κατανόηση, την ευρεία αντίληψη… είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο… χρειάζεται να περάσεις πάνω από τα ‘φουσάτα’ και τις μπορμπάρδες και τα λαγούμια και τις ντάπιες και τους χιλιάδες ανθρώπους που ορμάνε σε μια χρονική ρωγμή του Απείρου προς την Ελευθερία… χρειάζεται να κάνεις μια πτήση… εσωτερική… προσκυνηματική αλλά και οντολογική… όλη σου η ύπαρξη θα πρέπει να περάσει στην απέναντι όχθη… εκεί που οι ήρωες δεν πέθαναν, δεν πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα, δεν τινάχτηκαν στον αέρα μαζί με τον Καψάλη στην πυριδιταποθήκη… σε αυτή την όχθη οι ήρωες ζουν μέσα στο φως της αιώνιας δόξας τους… ζουν για πάντα… και περιμένουν… όχι τη δικαίωσή τους… δεν είναι φαντάσματα που στοιχειώνουν τους ζωντανούς… είναι οδηγοί και διδάσκαλοι που απλώνουν το χέρι… είναι εκείνοι οι μύστες που αν αφεθείς με εμπιστοσύνη, μπορείς να επιφέρεις την αλλαγή στη συνείδηση και στη ζωή σου… όχι για να γίνεις άνθρωπος που θα ζει σαν ήρωας… αλλά ήρωας που θα ζει σαν άνθρωπος...

Παρασκευή, Μαρτίου 19, 2021

φαύλως και παρά φύσιν έχειν…

 

Υπήρχε άραγε αναγκαιότητα για τον Αριστοτέλη να προσανατολίσει το αναλυτικό του σκόπευτρο στην διάκριση φυσιολογικών και μη ανθρώπων; Ανθρώπων που εξουσιάζει η ψυχή το σώμα και εκείνων που είναι υπόδουλοι στις ηδονές και στα πάθη τους;

Μπορούν άραγε όσοι είναι μοχθηροί και φαύλοι να συστήσουν μια αρμονική πολιτεία; Και μπορούν οι μη φαύλοι να συγκατοικούν με τους φαύλους; Και τότε τι γίνεται; Γίνονται οι φαύλοι συνετοί ή οι συνετοί φαύλοι;

Τι ρωτώ κι εγώ εν έτει 2021…

 

[…το δε ζώον πρώτον συνέστηκεν εκ ψυχής και σώματος, ών το μεν άρχον εστί φύσει το δ’αρχόμενον, δει δε σκοπείν εν τοις κατά φύσιν έχουσι μάλλον το φύσει, και μη εν τοις διεφθαρμένοις. διό και τον βέλτιστα διακείμενον και κατά σώμα και κατά ψυχήν άνθρωπον θεωρητέον, εν ώ τούτο δήλον. των γαρ μοχθηρών ή μοχθηρώς εχόντων δόξειεν αν άρχειν πολλάκις το σώμα της ψυχής δια το φαύλως και παρά φύσιν έχειν…]

Αριστοτέλης, Πολιτικά Α΄, 1254b

 

Πρώτα πρώτα κάθε ζωντανό πλάσμα αποτελείται από την ψυχή και το σώμα, η ψυχή εξουσιάζει ενώ το σώμα εξουσιάζεται. Το φαινόμενο τούτο πρέπει να το εξετάσουμε στους φυσιολογικούς ανθρώπους και όχι στους διεφθαρμένους. Γι’ αυτό και πρέπει να  εξετάσουμε τον άνθρωπο που βρίσκεται στην καλύτερη σωματική και ψυχική κατάσταση, επειδή σε αυτόν γίνεται φανερό. Στους μοχθηρούς ή όσους τείνουν προς τη μοχθηρία πολλές φορές μπορεί να φανεί πως το σώμα εξουσιάζει την ψυχή, επειδή είναι φαύλοι και όχι φυσιολογικοί…

Τετάρτη, Μαρτίου 10, 2021

Δεν υπάρχει ‘εκ του ασφαλούς’… υπάρχει μόνο ‘εκ του αφελούς’…

 [Κάποιες σκέψεις]

 

 

Σ

ΚΕΦΤΟΜΑΙ ΠΩΣ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΑ ΣΥΝΟΜΙΛΗΣΕΙ με το ‘χθες’ μοιάζει σαν να επιδιώκει να βρει ίχνη για να περπατήσει σε μονοπάτια που άνοιξαν κάποτε άλλοι. Το εγχείρημα δεν είναι απλώς ‘αδόκιμο’, εργώδες και ατελέσφορο είναι ίσως θα πεις και ανόητο. Και μάλιστα όταν το ‘απαιτείς’ εκ του ασφαλούς. Εσύ είσαι εδώ, αυτά έγιναν εκεί και τότε… θέλεις να δεις την ταινία όταν γυριζόταν και όχι να σε πάρουν τα σκάγια… και να επιστρέψεις στο γνώριμό σου ‘σήμερα’ χωρίς να έχεις βρέξει ούτε τα παχυλά ποδοδαχτυλάκια σου…

Μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτό το παράδοξο μένοντας ‘απαθής’; Όχι αν είσαι αγριεμένος με όσα σου συμβαίνουν. Μπορεί και να θυμώσεις μάλιστα με όσα διαβάσεις να εκτυλίσσονται. Μπορεί να θέλεις να παρέμβεις και να στρέψεις το ρου της ιστορίας κάπου αλλού… ένα ακόμα παράδοξο που δεν γονιμοποιεί παρά μονάχα τους λογοτέχνες. Ως επιστημονική φαντασία όλα τούτα έχουν ενδιαφέρον, γούστο θα έλεγα. Ως εσωτερική εργασία είναι περιπλανήσεις σε ‘μη-τόπους’… και όμως, το συναίσθημα εδώ σου προσφέρει ένα ενεργειακό απόθεμα που θα το χρειαστείς. Φτάνει να είσαι έξυπνος και να ξέρεις να ελίσσεσαι. Να μην σε παραπλανήσει ο Αλκιβιάδης με τους πολικτικαντισμούς του ας πούμε. Ή να μην σε φοβίσουν οι σπαρτιάτικές κραυγές που είχαν σκοπό να εμψυχώσουν και να κερδίσουν τον ψυχολογικό πόλεμο πριν μπουν τα σώματα στη μάχη. Οφείλεις να μείνεις απαθής στις ευφυείς ατάκες του Αριστοφάνη που πίσω από τη σάτιρά του ανεβάζει και κατεβάζει πολιτικές καταστάσεις και να μην σε πάρει απ’τη μασχάλη ο Γοργίας που μπορεί να πουλήσει πάγο στους Εσκιμώους… και να τον ευγνωμονούν κιόλας! Αυτός ο μπαγάσας είναι ικανός για όλα, θέλει προσοχή!

Κι εσύ θέλεις προσοχή… Λέω λοιπόν, προσοχή… το ταξίδι αυτό είναι και ταξίδι των αισθήσεων, είναι και ονειροπόληση, είναι και μάγευση… είναι σειρήνες τα ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα… Κι αυτό το ‘εκ του ασφαλούς’ να μην σου διαφεύγει… αυτή είναι η πρώτη νάρκη…

Δεν υπάρχει καμιά δράση εκ του ασφαλούς… κάθε τι που διαλέγεις να σχετιστείς πρόκειται να σε επηρεάσει. Θα σε επηρεάσει είτε το παίρνεις χαμπάρι, είτε όχι. Ατάκες από ταινίες μπορεί να τις θυμάσαι για 40 χρόνια και να λες ‘μα τι στο καλό επέλεξε να κρατήσει ο νους μου;’

Δες όμως τι γίνεται γύρω σου… τι γίνεται κάθε στιγμή, μέσα ή έξω από πεδίο του ‘εκ του ασφαλούς’ σου… πίστευες ποτέ ότι ένας κωλο-ιός από την Κίνα θα σκοτώνει δεκάδες κάθε μέρα στη γειτονιά σου; Πόσο αφελής ήσουν που κούναγες ‘εκ του ασφαλούς’ το… ανασφαλές κεφάλι σου…

Δεν ήσουν ασφαλής τότε που διάβαζες για τα οικονομικά χάλια της Αργεντινής ενώ εσύ σχεδίαζες Ολυμπιακούς Αγώνες… μέχρι που ήρθε το ΔΝΤ και χτύπησε και τη δική σου πόρτα… δεν υπάρχει το λοιπόν εκ του ασφαλούς… υπάρχει μονάχα εκ του αφελούς…

Και θα επανέλθω…