Η µοναδική και αυθεντική ελευθερία του ανθρώπου είναι εκείνη του πνεύµατος

από http://radar-gr.blogspot.com/

Ο πορτογάλος νοµπελίστας ΖΟΖΕ ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ έδωσε απάντηση στον Πάπα περί Θεού και πίστης, είκοσι ηµέρες πριν από τον θάνατό του, µε ένα κείµενο που δηµοσιεύτηκε στον κατάλογο έκθεσης ισπανίδας ζωγράφου

Συµβουλές προς τον Πάπα, ο οποίος αναρωτιέται αν υπάρχει Θεός, δίνει µέσα από ένα από τα τελευταία κείµενα της 88χρονης ζωής του ο πορτογάλος νοµπελίστας Ζοζέ Σαραµάγκου. Αφορµή για να γράψει το συγκεκριµένο κείµενο µόλις 20 ηµέρες πριν από τον θάνατό του ήταν ένας εικαστικός κόσµος γεµάτος ενοχή και αδυναµία, φως και σκιά, πόνο και θάνατο, και πορτρέτα του Φραντς Κάφκα µε αφορµή διαφορετικά στιγµιότυπα της ζωής του. Ο κόσµος της καταξιωµένης ισπανίδας ζωγράφου Σοφίας Καντάριας, που τον παρουσίασε προιν λίγες εβδομάδες στην Πράγα (την πατρίδα του συγγραφέα) υπό τον τίτλο «Κάφκα, ο οραµατιστής».

Ο Ζοζέ Σαραµάγκου είχε κάθε δικαίωµα να διατυπώσει άποψη περί τέχνης στον κατάλογο της Σοφίας Καντάριας καθώς, εκτός των άλλων, ήταν και ο ίδιος εικαστικός και µάλιστα είχε παρουσιάσει τη δουλειά του (περίπου 500 έργα ) στη Λισαβώνα πέρυσι τον Μάιο.

«Στην αγωνιώδη ερώτηση, παρότι θεωρείται µετά ευκολίας ρητορική,την οποία εξέφρασε ο Πάπας στο Αουσβιτς, αφήνοντας τους πιστούς ανάµεσα στην έκπληξη και το σκάνδαλο, "πού ήταν ο Θεός;",έρχεται αυτή η σηµαντική έκθεση της Σοφίας Καντάριας η οποία απαντά απλώς "ο Θεός δεν είναι εδώ"».

Και είναι προφανές πως ο Θεός δεν διάβασε Κάφκα και από ό,τι φαίνεται ούτε και ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ. Πολύ λιγότερο Πρίµο Λέβι, που είναι ο πιο κοντινός στην εποχή µας και ουδέποτε χρησιµοποίησε την αλληγορία για να περιγράψει τον φόβο.

Αν µου επιτρέπεται η αυθάδεια, θα συµβούλευα τον Πάπα να επισκεφθεί, µε άγρυπνο µάτι και συνείδηση, αυτή την έκθεση της Σοφίας και να ακούσει µε προσοχή τις εξηγήσεις που θα του έδινε µία ζωγράφος η οποία, κατέχοντας σε βάθος την τέχνη που ασκεί, γνωρίζει πολύ και τον κόσµο και τη ζωή που έχουν κάνει οι θρησκόληπτοι και οι µη θρησκόληπτοι, οι πιστοί και µη πιστοί, και οι άλλοι, εκείνοι που πέρασαν από το Αουσβιτς και εκείνοι που ρωτούν πού ήταν ο Θεός.  

Θα ήταν καλύτερα αν αναρωτιόµασταν πού βρισκόµαστε. Η αθεράπευτη ασθένεια είναι πάντα εκείνη που δεν µας επιτρέπει να επινοήσουµε µια διαφορετική ζωή, ακόµη και µε τους θεούς, αν είναι απαραίτητο, χωρίς ωστόσο να είναι υποχρεωτικό να πιστεύουµε σ αυτούς.

Η µοναδική και αυθεντική ελευθερία του ανθρώπου είναι εκείνη του πνεύµατος, ενός πνεύµατος που δεν είναι µαγαρισµένο από την πίστη στο παράλογο και τις δεισιδαιµονίες, σε µερικές περιπτώσεις πιθανόν ποιητικές, οι οποίες ωστόσο αλλοιώνουν την αίσθηση της πραγµατικότητας και θα έπρεπε να υπερασπίζονται τα πλέον στοιχειώδη δικαιώµατα».