Είναι σπουδαίο και είναι σχεδόν… μαγικό… έχουμε την ικανότητα, τη δεξιότητα, κατέχουμε την τέχνη της εξαπάτησης. Ναι, είναι αλήθεια… και μάλιστα της εξαπάτησης όχι μόνo των άλλων αλλά πρωτίστως του εαυτού μας. Η μεγίστη αυταπάτη, το να πείσεις τον εαυτό σου ότι συμβαίνει αυτό και όχι το άλλο… και να το αφομοιώνεις τόσο καλά και να το χωνεύεις τέλεια ώστε στ’αλήθεια η φθαρτή σάρκινη όρασή σου να μην έχει λαθέψει… λες δεν λαθεύω, έτσι είναι τα πράγματα. Μοιάζεις με κείνο το φοβερό ρήτορα της εποχής του Σωκράτη, τον Γοργία τον ‘δημιουργό πειθούς’… αυτή ήταν η τέχνη του, έτσι ομολογεί στον Σωκράτη ανενδοίαστα… η ‘δημιουργία πειθούς’… πάει να πει μπορώ να πουλήσω παγάκια σε Εσκιμώους και δεν ντρέπομαι. Δεν αισχύνομαι, δεν το θεωρώ κατάπτυστο. Είναι λειτουργικό και ταιριάζει φαίνεται απόλυτα με μια αινιγματώδη εσωτερική μας λαχτάρα να… εξαπατηθούμε.
Γιατί όμως;
Μια πρώτη απάντηση που έχω πρόχειρη και την εργάζομαι όμως με φιλόπονη διάθεση, είναι πως δεν είναι δυνατόν να είμαστε εν πλήρη εγρηγόρσει για όλους και όλα σε όλη μας τη ζωή. Έχουμε, πάει να πει, την ανάγκη να ξεκουραστούμε, να αναπαυτούμε σε πράγματα, συνθήκες ή και ανθρώπους ακόμα, να αφεθούμε με το μεγάλο κίνδυνο να μας κατασπαράξει αυτή η ίδια η… αφέλειά μας.
Από την άλλη, αναδύεται θεωρώ και ένας άλλος, πιο σκοτεινός αδελφός του πρώτου στοχασμού. Η ανάγκη μας να αφεθούμε, να εμπιστευτούμε, να χαλαρώσουμε, είναι επιταγή επιβίωσης. Μοιάζει δηλαδή με την περίφημη ‘κατηγορική προσταγή’ του Καντ αλλά σε οντολογικό επίπεδο. Λειτουργούμε όπως λειτουργούμε με όρους καθολικούς και όχι κατά περίπτωση. Αν αρχίσουμε να λεπτολογούμε και να εξονυχίζουμε το κάθε τι, τον κάθε έναν και την κάθε περίπτωση, πάει, χαθήκαμε… θα μοιάζουμε με εκείνον που τραβάει τα μαλλιά του για να σωθεί από την κινούμενη άμμο αρνούμενος πεισματικά να πιάσει το σχοινί που του πετάνε. Δεν βλέπει ίσως ποιος το πετάει το σχοινί και δεν μπορεί να ξέρει τα κίνητρά του… όμως βυθίζεται και η άβυσσος του τίποτε είναι απείρως πιο τρομακτική… κι έτσι κάποια στιγμή –επιταγή επιβίωσης- αρπάζει το σχοινί και σώζεται…
Θα πει κάποιος και θα είναι εύστοχος, ‘όλα τούτα καλά είναι όμως σε επίπεδο νοητικής ανάλυσης. Γιατί υπάρχουν και τα συναισθήματα. Και όταν ανακαλύπτεις κάποτε ότι ζούσες σε έναν ψευδόκοσμο συντρίβεσαι, καταρρέεις, τα συναισθήματα σε εκδικούνται, χάνεις τη γη κάτω απ’τα πόδια σου’.
Κι η αλήθεια είναι αυτή… η τύφλωση δεν διαρκεί για πάντα… κάποια στιγμή βλέπεις, δεν κοιτάς απλώς… κι αυτό που βλέπεις σου ραγίζει τη ψυχή και σε ακρωτηριάζει… αλλά δεν σε σκοτώνει…
Κι αυτό είναι το ηθικόν δίδαγμα της αναρτήσεως και δεν βλάπτει που και που και κάποιο ηθικόν δίδαγμα. Όπως λέει και ο καλός μας φίλος Σωκράτης, ένα είναι το μέγιστο φίλοι μου δίδαγμα και κρατήστε το, χίλιες φορές καλύτερα να αδικείται κάποιος παρά να αδικεί. Γιατί η ψυχή εκείνου που αδικεί έχει ουλές και πληγές και κακώσεις που δεν επουλώνονται. Και βέβαια, ποτέ δεν πρέπει να εκδικείσαι. Ακόμα κι αν το μπορείς, ιδίως αν το μπορείς.
Ποτέ;
Ζόρικα πράγματα αυτά διδάσκαλε, λέω εγώ… ίσως συνεχίσω σε επόμενη ανάρτηση…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου