Η µοναδική και αυθεντική ελευθερία του ανθρώπου είναι εκείνη του πνεύµατος...

 

Ο πορτογάλος νοµπελίστας ΖΟΖΕ ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ έδωσε απάντηση στον Πάπα περί Θεού και πίστης, είκοσι ηµέρες πριν από τον θάνατό του, µε ένα κείµενο που δηµοσιεύτηκε στον κατάλογο έκθεσης ισπανίδας ζωγράφου

Συµβουλές προς τον Πάπα, ο οποίος αναρωτιέται αν υπάρχει Θεός, δίνει µέσα από ένα από τα τελευταία κείµενα της 88χρονης ζωής του ο πορτογάλος νοµπελίστας Ζοζέ Σαραµάγκου. Αφορµή για να γράψει το συγκεκριµένο κείµενο µόλις 20 ηµέρες πριν από τον θάνατό του ήταν ένας εικαστικός κόσµος γεµάτος ενοχή και αδυναµία, φως και σκιά, πόνο και θάνατο, και πορτρέτα του Φραντς Κάφκα µε αφορµή διαφορετικά στιγµιότυπα της ζωής του. Ο κόσµος της καταξιωµένης ισπανίδας ζωγράφου Σοφίας Καντάριας, που τον παρουσίασε προιν λίγες εβδομάδες στην Πράγα (την πατρίδα του συγγραφέα) υπό τον τίτλο «Κάφκα, ο οραµατιστής».

Ο Ζοζέ Σαραµάγκου είχε κάθε δικαίωµα να διατυπώσει άποψη περί τέχνης στον κατάλογο της Σοφίας Καντάριας καθώς, εκτός των άλλων, ήταν και ο ίδιος εικαστικός και µάλιστα είχε παρουσιάσει τη δουλειά του (περίπου 500 έργα ) στη Λισαβώνα πέρυσι τον Μάιο.

«Στην αγωνιώδη ερώτηση, παρότι θεωρείται µετά ευκολίας ρητορική,την οποία εξέφρασε ο Πάπας στο Αουσβιτς, αφήνοντας τους πιστούς ανάµεσα στην έκπληξη και το σκάνδαλο, "πού ήταν ο Θεός;",έρχεται αυτή η σηµαντική έκθεση της Σοφίας Καντάριας η οποία απαντά απλώς "ο Θεός δεν είναι εδώ"».

Και είναι προφανές πως ο Θεός δεν διάβασε Κάφκα και από ό,τι φαίνεται ούτε και ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ. Πολύ λιγότερο Πρίµο Λέβι, που είναι ο πιο κοντινός στην εποχή µας και ουδέποτε χρησιµοποίησε την αλληγορία για να περιγράψει τον φόβο.

Αν µου επιτρέπεται η αυθάδεια, θα συµβούλευα τον Πάπα να επισκεφθεί, µε άγρυπνο µάτι και συνείδηση, αυτή την έκθεση της Σοφίας και να ακούσει µε προσοχή τις εξηγήσεις που θα του έδινε µία ζωγράφος η οποία, κατέχοντας σε βάθος την τέχνη που ασκεί, γνωρίζει πολύ και τον κόσµο και τη ζωή που έχουν κάνει οι θρησκόληπτοι και οι µη θρησκόληπτοι, οι πιστοί και µη πιστοί, και οι άλλοι, εκείνοι που πέρασαν από το Αουσβιτς και εκείνοι που ρωτούν πού ήταν ο Θεός.  

Θα ήταν καλύτερα αν αναρωτιόµασταν πού βρισκόµαστε. Η αθεράπευτη ασθένεια είναι πάντα εκείνη που δεν µας επιτρέπει να επινοήσουµε µια διαφορετική ζωή, ακόµη και µε τους θεούς, αν είναι απαραίτητο, χωρίς ωστόσο να είναι υποχρεωτικό να πιστεύουµε σ αυτούς.

Η µοναδική και αυθεντική ελευθερία του ανθρώπου είναι εκείνη του πνεύµατος, ενός πνεύµατος που δεν είναι µαγαρισµένο από την πίστη στο παράλογο και τις δεισιδαιµονίες, σε µερικές περιπτώσεις πιθανόν ποιητικές, οι οποίες ωστόσο αλλοιώνουν την αίσθηση της πραγµατικότητας και θα έπρεπε να υπερασπίζονται τα πλέον στοιχειώδη δικαιώµατα.

 

 

από http://radar-gr.blogspot.com/

όταν δεν δημιουργούμε μαραζώνουμε, παρακμάζουμε και πεθαίνουμε…

 

Concentration - Antonio Grambone

 

Τ

ελευταία, με αφορμή κάποια γεγονότα, σκεφτόμουν πως αν υπάρχει μια ενδειξούλα –όχι απόδειξη πάντως- ότι είμαστε πλασμένοι από κάποιον Δημιουργό, είναι πως είμαστε κι εμείς δημιουργοί… και πως αυτό τούτο μπορεί να μην λέει σε κάποιους πολλά, όμως δεν είναι αυτονόητο… καθώς άλλωστε τίποτε δεν είναι στην ίδια τη Δημιουργία… το ότι είμαστε δημιουργοί σημαίνει αυτόματα πως όταν δεν δημιουργούμε μαραζώνουμε, παρακμάζουμε και πεθαίνουμε… σε ατομικό, συλλογικό και εθνικό ακόμα επίπεδο… δεν είναι τυχαία η παρακμή και η πτώση του ελληνιστικού κόσμου και η παράδοσή του στον άλκιμο και σφριγηλό ρωμαϊκό… δεν είναι μονάχα η στρατιωτική κατίσχυση, είναι η άρνηση να δούμε προβολικά στο χρόνο, να διανοίξουμε οδούς, δηλαδή να δημιουργήσουμε κάτι αυθεντικό… κλασικός κόσμος είναι ο κόσμος της ελληνικής τραγωδίας αλλά και του Πελοποννησιακού Μακελειού… είναι πάντως κόσμος πρωτογενούς δημιουργίας στη φιλοσοφία, στην τέχνη, στη λογοτεχνία, στις επιστήμες… μετά τους στωικούς αλλά μάλλον μετά τον Αριστοτέλη δεν έχουμε πια πρωτογενή δημιουργία, έχουμε θαυμάσια έργα που μνημονεύουν ή αντιγράφουν φόρμες ενός ένδοξου χθες…

Στη ζωή μας αυτό συμβαίνει επίσης… στις δημιουργικές μας φάσεις ανθίζουμε, φωτιζόμαστε, λαμπρυνόμαστε, ομορφαίνουμε!

Στις φάσεις μηδενικής δημιουργίας πέφτουμε, καταθλιβόμαστε, αρρωσταίνουμε, συρρικνωνόμαστε  τελικά πεθαίνουμε…

Ίσως τελικά να μην αποτελεί απλώς ένδειξη αλλά να είναι η μόνη ισχυρή απόδειξη… ερχόμαστε από ένα κόσμο Δημιουργών, από μια Ιεραρχία Έλλογων Όντων, από μια Τάξη… γι αυτό και η αταξία, η δυσαρμονία, η ένδον στάσις που έλεγε ο Πλάτων, μάς ενοχλεί, μάς… μουτζουρώνει, μάς σκοτώνει… 

 

Σκοπός; Να επιστρέψουμε εκεί κάποτε; Δεν ξέρω… ίσως να μην έχει και τόση σημασία… ίσως αυτοί οι ορίζοντες να μην είναι για το δικό μας βλέμμα… έχουμε πολλά άλλα να δούμε και κάνουμε πιο κοντά σε μας… ας το πράξουμε λοιπόν…

 

κανείς δεν βιώνει κάτι για το οποίο είναι ανάξιος…

 

Έχω μια εικόνα και θα ήθελα να την μοιραστώ παρότι σπάνια πια τον τελευταίο καιρό μου συμβαίνει. Νιώθω δηλαδή πως όταν χάνεται ένας αληθινά μεγάλος, τούτο μπορεί να συγκριθεί με το θάνατο ενός άστρου… στη θέση του αρχικά θα δημιουργηθεί αυτό που λέμε ‘μελανή οπή’ και από τα υλικά του θα γεννηθούν άλλα άστρα… λιγότερο ή περισσότερο φωτεινά… ποιος ξέρει… κάπως έτσι αισθάνομαι για τον Μίκη και την αναχώρησή του στο Μεγάλο Τίποτε που μας περιμένει όλους… ε, ίσως όχι ακριβώς Τίποτε αλλά δεν είναι της παρούσης…

Αισθάνομαι και σχεδόν σωματικά τούτη την μεγάλη απώλεια από τον ελληνικό κορμό… λες και αποκολλήθηκε ένα μεγάλο αγκωνάρι και όλο το οικοδόμημα παλεύει να κρατηθεί… και δεν έχουν απομείνει, είναι η στυφή αλήθεια και πολλά ακόμα από τούτα τα αγκωνάρια… θυμάμαι στα εφηβικά μου χρόνια να είναι θέματα συζήτησης των μεγάλων ο Μίκης, ο Μάνος, ο Γκάτσος, ο Ελύτης, ο Ρίτσος… θυμάμαι τον Χορν και τη Λαμπέτη, τη Μελίνα, τον Κατράκη και τον Μινωτή, τον Καραμανλή, τον Παπανδρέου, τον Φλωράκη… ποιον να πάρεις και ποιον να αφήσεις… μεγέθη μεγάλα, δέντρα σαν πλάτανοι με τη σκιά τους να δροσίζει όλη την Ελλάδα…

Τι απόμεινε; Ποιος; Ποιον να ακούσεις; Που να ακουμπήσεις; Σε ποιον να αναζητήσεις μια λέξη, ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο;

Ορφανεμένοι πορευόμαστε σε άνυδρους τόπους αμορφωσιάς και ασχήμιας, τόπους άξενους, τόπους λησμοσύνης… πάλεψαν όλοι τούτοι και άλλοι πολλοί να μας σηκώσουν κάποτε στις πλάτες μα δεν υπήρξαν οι άξιοι συνεχιστές να αναλάβουν το βάρος, να πάνε την Ελλάδα πιο ψηλά, πιο πέρα… είμαστε στο γαλαξία των ‘μπιγκ μπράδερ’, των μαγερειών και των ασήμαντων ‘σελέμπριτι’ με την απέραντη τιποτολογία και ουδενολογία καθημερινή τροφή μας.

Κάποτε τραγουδούσε ο Μπιθικώτσης Άξιον Εστί και το ρίγος διέτρεχε τη ράχη όλης της Ελλάδας και του κόσμου όλου…

Σήμερα… ας μην πω τίποτε άλλο για το σήμερα… δεν μπορώ να μελαγχολώ άλλο… η Ειμαρμένη γνωρίζει, το Αχανές γνωρίζει… κανείς δεν βιώνει κάτι για το οποίο είναι ανάξιος…

Και κανείς δεν απολαμβάνει παρά μονάχα τους καρπούς του δικού του μόχθου… όποιοι κι αν είναι…

Γεια σου Μίκη… στην μεγάλη σου αγκαλιά χωρούσες όλη την Ελλάδα… ακόμα κι αυτούς που σε λοιδορούσαν… ποιος τους θυμάται όμως αυτούς;

Εσένα σε έχουν ραντίσει με αθανασία οι αιώνες…