χέρια άρνησης του θανάτου…

Κάθε φορά, ο παππούς μάς υποδεχόταν φορώντας ‘τα καλά του’. Καθόμασταν στις ίδιες θέσεις, λέγαμε, στην αρχή, περίπου τα ίδια λόγια, είχαμε, πάνω κάτω, παρόμοια συναισθήματα. Κάποτε κάποτε, δυσφορούσαμε, διαμαρτυρόμασταν… σιωπηλά όμως… ή έστω με μορφασμούς, με νοήματα, όταν ο παππούς χανόταν για λίγο στο εσωτερικό του σπιτιού … ο αδερφός μου ίσως λίγο περισσότερο… εγώ εύρισκα κάποιες ‘εξόδους’… ήταν η απίστευτη συλλογή του παππού από παλιά περιοδικά… δεκάδες τεύχη από διάφορα περιοδικά με ‘νέα’ του στυλ ‘εθριάμβευσεν ο πρωταθλητής μας εις τους Βαλκανικούς αγώνας’, ή ‘επίσκεψις του βασιλικού ζεύγους εις Λονδίνον’… ήταν ότι παρατηρούσα κάποιες παλιές φωτογραφίες πάνω στο τραπεζάκι… αργότερα ήταν ο ίδιος ο παππούς που παρατηρούσα… οι κινήσεις του… κυρίως τα χέρια του… ίσως εκεί να πρωτοσκέφτηκα, παιδάκι ακόμα, ότι ο άνθρωπος είναι τα χέρια του… γιατί ο παππούς ήταν πραγματικά τα χέρια του… όχι μονάχα από μικρό παιδί μ’αυτά τα χέρια έβγαζε το ψωμί του, δημιουργούσε, έφτιαχνε στο ξύλο υπέροχα πράγματα, αλλά εξακολουθούσαν αυτά τα χέρια να του υπενθυμίζουν τη ζωή… πως είναι ζωντανός, μοναχικός πια, μετά τη φυγή εκείνης αλλά ζωντανός… και ακόμη… στη χειραψία του… δεν ξέρω αν συνάντησα ποτέ άνθρωπο με πιο ‘αποφασιστική’ χειραψία…

Ο πατέρας, μας έλεγε πως ο παππούς ήταν από τους πιο δυνατούς άντρες στη Λεύκα… καμιά φορά, όταν ερχόταν στο μαγαζί κάποιος αμαξάς για να επισκευάσει έναν τροχό, αναμετριόταν με τον παππού στο ‘λύγισμα’ του στεφανιού, μιας μεγάλης μεταλλικής λάμας που σαν δαχτυλίδι έντυνε τα μεγάλα βαρέλια. Σχεδόν κανείς δεν μπορούσε να του παραβγεί…

Σε μια άλλη ιστορία από τη θεία μου, που κάθε φορά ζητούσα να έχει και περισσότερες λεπτομέρειες, όταν μπήκαν οι Γερμανοί στον Πειραιά, ο παππούς έσπευσε να κλείσει το μικρό του εργοστάσιο. Δεν ήθελε να εργάζεται πια. Ένας αξιωματικός τον πρόλαβε. Εμφανίστηκε στην είσοδο του μαγαζιού και του ζήτησε να συνεργαστεί με το στρατό για να παρέχει ξύλινα εργαλεία και ό,τι άλλο χρειάζονταν οι δυνάμεις κατοχής. Ο παππούς πήρε ένα πολύ χοντρό κομμάτι ξύλο και το έσπασε στα δυο. Το ένα το πέταξε προς την κατεύθυνση της θάλασσας και το άλλο πίσω από το μαγαζί. Ο αξιωματικός τον κοιτούσε με ένα ύφος απορίας. Δεν του είπε τίποτα. Απλά γύρισε και έφυγε. Μέχρι το τέλος της κατοχής, ο παππούς, από εύπορος επιχειρηματίας της εποχής και αφεντικό στη δουλειά του, έκανε μεροκάματα από δω κι από κεί. Και με κείνα τα θαυματουργά του χέρια, κατάφερε να μην πεινάσει η οικογένειά του.

Προς το τέλος, είχα αρχίσει να τον παρατηρώ περισσότερο. Δεν ήταν μονάχα τα χέρια ‘εργαλεία’ που μου έκαναν εντύπωση. Νομίζω, πως εκείνα τα χέρια, απορροφούσαν όλη τη μελαγχολία και τη θλίψη του από την ώρα που έμεινε μόνος, δίχως την σύντροφο όλης της ζωής του που υπεραγαπούσε.

Δεν ήταν χέρια πολέμου αυτά, ήταν χέρια τρυφερότητας, χέρια δυνατής καρδιάς…

Και ήταν χέρια άρνησης του θανάτου… κάθε φορά που με χτυπούσε στον ώμο και μετά με φιλούσε για τον αποχαιρετισμό, οι δονήσεις του μιλούσαν, φώναζαν σχεδόν…

Είναι περίεργο που σήμερα, με δυσκολία θυμάμαι το πρόσωπό του και με τόση ευκολία τα ροζιασμένα, δυνατά, όμορφα χέρια του… ίσως σε αυτές τις σάρκινες διαδρομές ανάμεσα από πεταχτές φλέβες και εξογκώματα, έχω φιλοτεχνήσει ένα ζωντανό και όμορφο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας…

A life in the hands

© Francesco Fratto

Χωρίς Αρκά Χριστούγεννα δεν γίνονται...

Η πανάρχαια γλώσσα…

Γύριζα ένα απόγευμα στο σπίτι από κάποια συνάντηση… ένα συνηθισμένο φθινοπωρινό απόγευμα στην Αθήνα, κάπως μουντό, υγρό… μάλλον απωθητικό και στη σκέψη ακόμα. Στο βαγόνι του Ηλεκτρικού αρκετός κόσμος, όπως πάντα… Όλες οι ηλικίες, όλες οι διαθέσεις, όλες οι μοναξιές… Το Μετρό είναι βέβαια ένα αληθινό σπουδαστήρι και από πολύ νέος δεν έχανα την ευκαιρία της παρατήρησης… είναι μια μονότονη και μηχανιστική σχεδόν διεργασία που όμως με τα χρόνια εκλεπτύνεται, εμπλουτίζεται, γίνεται οξύτερη, αποτελεσματικότερη… Οι άνθρωποι γύρω σου είναι ο παγκόσμιος χάρτης, με το ανάγλυφο και τις ισοϋψείς καμπύλες να σε προκαλούν σε νοητική δράση, ένα σωστό σχολείο, ένας ωκεανός πληροφοριών που σου φωνάζει σχεδόν να βουτήξεις μέσα του, να κολυμπήσεις, να μη φοβηθείς… Και οι άγνωστοι συνάνθρωποί σου, σε προσκαλούν να τους προσέξεις, να τους μελετήσεις, να τους προσεγγίσεις…

Είναι κάποιες φορές που όλο τούτο είναι κουραστικό, ανεπιθύμητο. Όταν είσαι γεμάτος σκοτούρες (ή μάλλον προβλήματα… έτσι θυμάμαι έλεγε ο πατέρας μου, ‘σκοτούρες έχουν μονάχα οι πολύ πλούσιοι, όλοι οι υπόλοιποι έχουμε προβλήματα’), όταν είσαι φορτισμένος από όσα σε δοκιμάζουν, ίσως δεν έχεις την πολυτέλεια της παρατήρησης… όμως και τότε ακόμα τούτο το έργο σε καλμάρει, σε απλώνει, σε εκτείνει κι όπου αυξάνει η έκταση, εκεί μειώνεται ο φόρτος και άρα, προσωρινά έστω, υπάρχει μια κάποια ανακούφιση…

Ήταν ένα κλασικό ζευγαράκι απέναντί μου… τους βρήκα όταν μπήκα στο βαγόνι… γύρω τους φοιτητές, κυρίες με τσάντες, ασπρομάλληδες άντρες με σκοτεινό ύφος, διάφοροι… για εκείνους βέβαια όλα αυτά ήταν ένα απλό ντεκόρ… ήχοι και θόρυβοι που δεν μπορούσαν με τίποτα να ραγίσουν την αποκλειστική ευτυχία τους… μοιράζονταν τις μοναδικές τους στιγμές και έδειχναν να το χαίρονται… δυο νέα παιδιά που μου τράβηξαν την προσοχή και μου έδωσαν κάποια τροφή για σκέψη…

Ο νεαρός, με τη στάση του σώματός του, στάση αρσενικού που απολαμβάνει την μέθεξη της επαφής με το θηλυκό του ταίρι, έδειχνε ξεκάθαρα σε όλους εμάς πως είμαστε παρείσακτοι, περιττοί και οπωσδήποτε ενοχλητικοί. Είχε δημιουργήσει ένα νοητό κύκλο προστασίας γύρω από την κοπέλα και εκείνη είχε συρρικνωθεί μέσα σ’αυτόν και απολάμβανε την επαφή και την τρυφερότητά του. Οι ψίθυροι, τα βλέμματα λατρείας, η σχεδόν ολοκληρωτική αφοσίωση στο ‘ερωτικό γεγονός’ ήταν κάτι που ανέπνεε σε κείνη τη γωνίτσα του βαγονιού απ’αυτά τα δυο νεαρά παιδιά. Χωρίς τίποτα το χυδαίο, το αποκρουστικό, το υπερβολικό ή… σιελώδες. Ένας ήρεμος, ευγενικός και απόλυτα φυσικός ρυθμός, ένας παλμός ερωτισμού που δεν προκαλεί, δεν κραυγάζει, δεν φωνασκεί, δεν προσβάλει…

Χαμογέλασα και σκέφτηκα πως τούτη την πανάρχαια γλώσσα δεν την διδαχθήκαμε, δεν την σπουδάσαμε, τα σώματα τη γνωρίζουν, την μιλούν απταίστως, την τελειοποιούν με το χρόνο και την άσκηση. Την έχουμε ανάγκη, είναι ένας δρόμος, ένας καμβάς και μαζί ο μοναδικός ίσως πόλεμος που οι μάχες του ωφελούν και τις δυο πλευρές εξίσου… μια αναμέτρηση δια της ψηλάφησης, της όσφρησης, του ήχου των τρεμάμενων συλλαβών, της όρασης του αντικείμενου του πόθου, της γεύσης του άλλου… το ωραιότερο φεστιβάλ αισθήσεων που επινόησε το Αχανές για να μπορείς να αντέξεις το παράλογο, τη φρίκη και την τραγικότητα του βίου…

Τα δυο παιδιά κατέβηκαν μερικές στάσεις παρακάτω… και ένιωσα αμέσως πως όλοι οι υπόλοιποι που απομείναμε στο βαγόνι, σα να ορφανέψαμε ξαφνικά… σα να ξαναγυρίσαμε στη γνωστή μας, βαρετή, πληκτική διάσταση… η μαγεία χάθηκε, επιστροφή στο γνωστό, το διακριτό, το δεδομένο…

Ίσως γιατί αυτό που απεκάλεσα ‘ερωτικό γεγονός’ πράγματι δεν αφορά μονάχα εκείνους που το βιώνουν στην ολότητά του αλλά τον καθένα από μας που μετέχει στο Γεγονός του Είναι από την αρχή του χρόνου ως σήμερα… με μια έννοια, κάθε φορά που ερωτευόμαστε, καλούμε όλη την ανθρωπότητα σε μια γιορτή… κάθε φορά που πονάμε, που γινόμαστε φορείς της θλίψης και ιππότες της μελαγχολίας, γινόμαστε μια μέλαινα οπή που αναζητά επειγόντως ενεργειακή ισορρόπηση…

Και κάθε φορά που ανασαίνουμε την επίγνωση της περπατησιάς μας πάνω στον πλανήτη αυτό, επικοινωνούμε με το κάθε τι, τον καθένα και όλους σημαίνοντας την ύπαρξή μας, το ότι είμαστε ακόμη εδώ και πως αυτό από μόνο του ίσως να αιμοδοτεί τον στοχασμό πως υπάρχει ακόμα ευκαιρία για τον άνθρωπο…

Υπόγειος ποταμός...

της κράτησε το χέρι
και άρχισε να της μιλά

"πολλές είναι οι φορές που στάθηκα αναποφάσιστος
διλημματικός
στον κόμβο ενός Υ
και αναρωτιόμουν αν έπρεπε να ακολουθήσω το δεξί
ή το αριστερό σκέλος...

είχα βλέμμα και για τα δυο
είχα ενέργεια
είχα 'παύση' αρνήσεων
καμιά εσωτερική αντιπολίτευση...

αναρωτιόμουν
πώς επιλέγει κανείς;

πώς 'διαλέγει';

ή ποιος τον διαλέγει

ποιος επιλέγει για λογαριασμό μας;

ήρθε η μέρα που
άκουσα και κάτι... καινούργιο
κάτι παράξενο, κάτι πρωτόφαντο
έναν... παφλασμό...
κάτω απ'τα πόδια μου...

λες και το έδαφος έβραζε
λες και η γη ετοιμαζόταν να υγροποιηθεί
να γίνει μια ρευστή απεικόνιση της αντίληψης...
μια ποιητική απόδοση της πραγματικότητας...
φοβήθηκα...

κι ύστερα
σαν από κάποιο μεγα-προβολικό μηχάνημα

τον... είδα

έτρεχε, υπέροχα αφρισμένος
μπροστά μου
κάτω μου...

ένας ποταμός!

από πού ερχόταν;
πού πήγαινε;

το συναίσθημα δεν ήταν απλά λυτρωτικό
ήταν μια διάνοιξη όλης της ύπαρξης
μέθεξη!

λες και υπήρχαν χιλιάδες μικροσκοπικά άλογα
που οι χαίτες τους ανέμιζαν
τα νερά του κάλπαζαν μπροστά...

και ακολουθούσαν την πορεία
που θα έπαιρνα

έτσι κι αλλιώς!"

"και...  τι έγινε μετά;" τον ρώτησε

"δεν κράτησε πολύ τούτη η εμπειρία
κράτησε ίσως όσο μπορούσα να την αντέξω...

κατάλαβα...

αντιλήφθηκα...

τούτη είναι η αληθινή μύηση
να δεις κάποτε
να αξιωθείς να δεις
τον δικό σου υπόγειο ποταμό
να τον ακούσεις
να τον υποδεχτείς
να μην τον φοβηθείς!

εκεί
το Μέγα Αρσενικό που βρυχάται την διαιώνιση
εκεί
το Αιώνιο Θηλυκό που γονιμοποιεί το Άπειρο
εκεί όλες οι πρωτοπηγές του παραδείσου
εκεί όλες οι Υγρές Φωτιές της κόλασης
εκεί όλο το διανόημα του γνωστού
και τα κατηγορήματα της σκέψης

εκεί ο μελαγχολικός στοχασμός του φιλοσόφου
η ανάσα του ποιητή
καθώς αφουγκράζεται το είναι του
εκεί
η περιπέτεια του ασκητή
στο απειροδιάστατο κελί του
εκεί
και το μοναχικό τραγούδι των αδελφών μας βάρδων
που κανείς ποτέ
δεν συγκρίθηκε μαζί τους
στην αποκοτιά
να προκαλούν το Απρόσιτο...

εκεί ο έρωτας
εκεί το λάθος
εκεί το πρώτο σου φιλί
εκεί ο ρόγχος του τέλους"

σταμάτησε για λίγο
κι ύστερα πάλι είπε...

"ναι...
να τον ακούσεις
να τον δεις!
κι ίσως
ίσως λέω
κάποια μέρα
να έχεις τα κότσια
ολόγυμνος
να βουτήξεις μέσα του
ολόκληρος!"

"κι αν αυτό... αν αυτό σημαίνει..."

"θάνατο;
όχι, δεν έχει τη φορεσιά του θανάτου
όλο αυτό το γιορτάσι...
ζωή
που όλα τα περιέχει
αλλά απαιτεί
το άλμα..."

έτσι της είπε
και έμειναν ώρα σιωπηλοί...


φεβ2012

"Raging Rush"

© Matt Anderson

Το νόημα της ενσάρκωσης

Το πραγματικό νόημα της ενσάρκωσης είναι η άρνηση της απουσίας. Ας μην μιλάμε για μετενσάρκωση, ας μην είναι κάποιοι βιαστικοί. Δεν μας ενδιαφέρει το μετά, μας ενδιαφέρει το τώρα... και τώρα δεν είναι δεδομένο ότι η ενσάρκωση έχει επιτευχθεί... δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι έχει αρτιωθεί, ότι έχει ακεραιωθεί...

Ας πάρουμε για παράδειγμα κάτι 'επίκαιρο'... ο Τζέικομπ Μάρλεϊ στοιχειώνει τον συνεταίρο του Εμπενίζερ Σκρούτζ την παραμονή των Χριστουγέννων για να του χτυπήσει την μεγάλη καμπάνα της συνείδησης. 

Ψέματα. Ο Μάρλεϊ -που δεν γίνεται καθόλου πιστευτός στην αρχή από τον παλιό του συνέταιρο - χτυπάει απλά την καμπάνα της δικής του αποσάρκωσης... εκείνος δεν υπάρχει, είναι απλό, είναι μια 'στομαχική διαταραχή' καθώς λέει ο Σκρουτζ κι έχει πικρό δίκιο.

Ο Μάρλεϊ είναι ανύπαρκτος, έτσι κι αλλιώς. Όμως υπάρχει ως συνειδησιακό περιεχόμενο και αυτό φοβίζει τον Σκρουτζ και πειθαρχεί στις συμβουλές του.

Αυτό που φοβόμαστε από τον 'αόρατο πνευματικό' κόσμο δεν είναι ότι κρύβει τέρατα. Είναι πως ό,τι είναι ενάντια στη σάρκα είναι ακατανόητο. Όχι στο πνεύμα, αφού αυτό δεν έχει σάρκα. Είναι ακατανόητο στη σάρκα.

Το πνεύμα είναι ένα σκάνδαλο για τη σάρκα μεγαλύτερο απ'ό,τι η σάρκα για το πνεύμα. Κι εκεί ο Νίτσε είχε δίκιο. Από την ώρα που ο σταυρός του Ναζαρηνού έδιωξε τον κεραυνό του Δία, οι αξίες μετεστράφησαν. Τα πάνω κάτω. Κουτσοί, στραβοί στον Άη Παντελεήμονα, οι υγιείς μάλλον θα έπρεπε να αρχίσουν να έχουν ενοχές... απλά για την ευρωστία τους, είναι αρκετό...

Δεν αρκεί στο πνεύμα η αλαζονεία της σάρκας. Χρειάζεται να οργιστεί με κάτι παραπάνω για να την μοχθήσει. Κι αυτό δεν το έχει ανακαλύψει κανείς ακόμα. Ίσως να έχει να κάνει με το όνειρο, με τον έρωτα ή με το θάνατο.

Δεν αρκεί στη σάρκα η 'ταπεινότητα' του πνεύματος για να ασκήσει την εξουσία της. Χρειάζεται να αναμετρηθεί και με το χρόνο κι εκεί, αναγκαστικά, αποδομείται και αφανίζεται.

Στα ίχνη της σάρκας έρχεται το πνεύμα για να πληρώσει το τραυματικό κενό.

Αλλιώς ο άνθρωπος μένει μετέωρος και τυφλός, χωρίς αύριο.

Κι αν σκανδαλίζει κάποιους το χονδροειδές περίβλημά τους, πάλι στη σάρκα καταφεύγουν για να το τιμωρήσουν. Αλλιώς το πνεύμα θα το αγνοούσε. Όμως όχι, το σαρκίο ενοχλεί και πρέπει να μαστιγωθεί. 

Γιατί η εκσπερμάτιση ανήκει στο σώμα.

Αλλά η ηδονή ανήκει στο πνεύμα.

Tadashi Nakayama

Incarnation (Raku)

 http://incarnatus.snack.ws/-1.html