Ο άνθρωπος - κέλυφος

 [Η κατάθλιψη και το σεξ]

Islanded In A Stream Of Stars

Michael Bilotta

Γ

ια να επι-κοινωνήσεις αληθινά, κι έπειτα να δράσεις, χρειάζεται προηγουμένως να λάβει χώρα μια οδυνηρή και μαζί, λυτρωτική ‘διαδικασία’ –στην ουσία πρόκειται για μια αλυσίδα δράσεων- που κωδικά θα ονοματίσω εδώ ως θραύση των συμβόλων… τι είναι όμως αυτή η διαδικασία; Θα προχωρήσουμε με προσεκτικά βήματα…

Εάν αληθεύει, έστω και σε κάποιο σεβαστό και δόκιμο ποσοστό, πως όλες οι παραδοσιακές ‘αφηγήσεις’ για τον κόσμο και τον άνθρωπο έχουν από δεκαετίες ‘χρεοκοπήσει’ και στην ουσία δεν εξυπηρετούν πια κανέναν διότι πολύ απλά δεν ‘λειτουργούν’ όπως κάποτε, ήδη έχει κανείς εμπρός του μια μεγαλοπρεπή ‘επίδειξη’ για το τι είναι η θραύση των συμβόλων. Διότι μια αφήγηση που έχει ‘φαλιρίσει’ και δεν λειτουργεί αλλά υφίσταται απλώς και μόνο για λόγους… ιστορικής αδρανείας, τότε τι άλλο αυτή αποτελεί από ένα σκονισμένο, παλιό, άχρηστο ‘σύμβολο’;

Κάποιοι στοχάζονται πως τα παραδοσιακά πολιτικοκοινωνικά μορφώματα ή υποκείμενα έχουν εκμετρήσει από καιρό το ζην και παραπαίουν ή επιβιώνουν ως ‘ζόμπι’ που αρνούνται πεισματικά να πεθάνουν –κι όσοι έχουν δει σχετικές ταινίες θα γνωρίζουν πως το ζόμπι χαρακτηρίζεται από μια απίστευτη ξεροκεφαλιά και άρνηση αποδοχής της… θανατότητάς του. Ο καπιταλισμός, ο κομμουνισμός, ο φιλελευθερισμός, ο σοσιαλισμός, ο κάθε είδους και λογής ‘ισμός’ που μας ταλαιπώρησε επί αιώνες και στην ουσία δεν μπορεί πλέον να αναμετρηθεί με τον σύγχρονο, μοδέρνο άνθρωπο της αυτόματης επικοινωνίας, της μεγάλης εσωτερικής σιωπής, της καλπάζουσας κατάθλιψης, της σχεσιακής αναπηρίας.

Κάποιοι στοχάζονται ακόμα πως και οι παραδοσιακές ‘μεγάλες θρησκείες’ έχουν ‘βαρέσει κανόνι’ εδώ και αιώνες ίσως μονάχα που εδώ τα σχήματα είναι υπερμεγέθη και οι ‘διαχειριστές’ έχουν ένα πολύ ευρύτερο σύμπαν να πραγματεύονται: η ανθρώπινη ‘ψυχή’, ό,τι κι αν εννοεί κανείς με τούτο τον όρο, ο Θεός, το θείο, το Ιερό, το Αχανές το απροσμέτρητο και αναφές και απερινόητο και ασύλληπτο Ον ή Τίποτα που ‘εποπτεύει του σύμπαντος κόσμου’, πνευματικού και ψηλαφητού. Επειδή ακριβώς το ζήτημα είναι βαθύ και πολυχανδές και πολυπλόκαμο και επειδή αφορά απολύτως και προσωπικά τον κάθε έναν και την κάθε μια από εμάς, δεν μπορεί αβασάνιστα κάποιος να μιλήσει για θραύση των συμβόλων. Άλλωστε, πεποίθησή μου πάγια είναι πως ο άνθρωπος είναι ον αναφορικό και συνεπώς, ακόμα και αν καταδικάσει εντός του κάποιο μεγάλο θρησκευτικό ‘εναγκαλισμό’ στον οποίο γεννήθηκε και ανατράφηκε και πορεύεται, δεν τολμά να τον απορρίψει ολοκληρωτικά καθώς στην απουσία του θα παραμείνει ένα χαώδες κενό και ως γνωστόν η φύση αντιπαθεί τα κενά. Και τείνει να τα συμπληρώσει. Με τι; Με νιχιλισμό; Με κυνισμό; Με έναν ερμηνευτικό υποκειμενισμό του ιερού; Με έναν ναρκισσικό περσοναλισμό του Θεού; Με έναν αποκλειστικό ή εμπεριεκτικό εκλεκτισμό; Ή με έναν ραφιναρισμένο επιστημονικοφανή υλισμό που δεν απαντά, δεν αναπαύει και δεν παρηγορεί κανέναν;

Τα μεγάλα υπερ-σχήματα, υπερ-σύνολα και μεγα-Ιδέες που υποτίθεται πως εμπεριέχουν και τον άνθρωπο και τις εν γένει δράσεις του, κατά την ταπεινή μου άποψη έχουν ήδη αντικατασταθεί από τους δυο πανάρχαιους αλλά και υπερ-σύγχρονους και μετα-μετα-νεωτερικούς γιγα-πυλώνες σε: εσωτερικό, σχεσιακό, δι-υποκειμενικό και επικοινωνικό επίπεδα. Την κατάθλιψη και το σεξ. Εδώ μάλιστα δεν έχουμε να κάνουμε με θραύση αλλά πανηγυρική αποκατάσταση –ακόμη και με την περίφημη ωριγενική θεώρηση του όρου- των συμβόλων.

Και ευθύς αμέσως η ανάλυση.

Το πρώτο, ας επισκεφτούμε θαρρετά τις λέξεις, τους όρους. Πάει να πει, γιατί κατάθλιψη και σεξ και όχι πνεύμα και σάρκα; Δεν έχει ‘γιατί’ και ‘διότι’. Πολύ απλά, δεν θα καταφύγω σε μετενδυσίες και παρενδυσίες για να καλύψω τον ‘ελέφαντα στο δωμάτιο’. Ο ελέφας είναι εκεί και δεσπόζει και όποιος δεν τον βλέπει ή τον βαφτίζει ‘μετα-μοντέρνο’ installation πολύ απλά αρέσκεται στο να αυτοχλευάζεται. Και τούτο τον ελεεινό ελιγμό δεν τον καταδέχομαι.

Και επιτέλους, ο όρος ‘πνεύμα’ δεν αποδίδει τούτο που εργάζομαι και παλεύω να αποδώσω. Εκείνο που η ‘κατάθλιψη’ περιέχει είναι το υπερ-σύνολο, την υπερ-κατασκευή στην οποία, θέλει δεν θέλει, ανήκει και το πνεύμα. Και η ‘κατάθλιψη’ δεν είναι μονάχα η ψυχική διαταραχή που φοβίζει σαν μπαμπούλας και δικαίως γιατί σαν μαύρη τρύπα ρουφάει όλο το φως από τον άνθρωπο και τον συρρικνώνει ώσπου στο τέλος να τον αφανίσει. Η κατάθλιψη είναι το ‘γεγενημένον εκ Πνεύματος’ εκείνο οργανισμικό ον, εκείνη η ειναιική υπόσταση που σαν άνυσμα δείχνει προς τα πού κατευθύνεται το ‘καθ’ομοίωσιν’. Το ζήτημα δεν είναι ουσιακής αλλά υποστατικής φύσεως.

Ο πεπτωκός άνθρωπος δεν απηλλάγη από την πνευματική κληρονομιά του Πατρός με την έξοδό του από τον Κήπο της Τρυφής. Την πήρε μαζί του σαν ντιενεϊκό κληροδότημα και κυτταρικό τύπωμα που δεν μπορεί να αρνηθεί ό,τι και αν κάνει, όσο και αν αγωνίζεται για το αντίθετο. Η κάθε του πράξη έχει το κυτταρογράφημα του Δημιουργού και όλο αυτό το έργο έχει ως εντελέχεια ίσως τη θέωση κατά χάριν ή την τελείωση ή την επιστροφή του σε μια παραδείσια απόλαυση όμως ο δρόμος και η ατραπός είναι η κατάθλιψη. ‘Στενή η οδός και τεθλιμμένη’ προειδοποίησε ο Επιστάτης και το ζούμε κάθε μέρα επί χιλιετίες χιλιετιών. Μονάχα που στην post-modern εκδοχή του μεταλλαγμένου εαυτού μας, ο καταθλιπτικός δεν είναι ο περίσκεπτος και περίνους άνθρωπος του φιλοσοφικού στοχασμού αλλά ο κουρασμένος και εξοντωμένος και ‘κεκμηκώς’ άνθρωπος της υπερχρήσης φαρμάκων, του ηλεκτρονικού ‘ψαρέματος’, των σόσιαλ επαφών πεπερασμένης και ‘ασφαλούς’ αποσυμπίεσης και της ερμαφρόδιτης και τραβεστί αφομοίωσης σε οτιδήποτε νοσηρό του σερβίρει το σύστημα για να καταφέρει να επιβιώσει.

Και η ζυγαριά υποτίθεται πως ισορροπεί από το σεξ. Όχι τη σάρκα, όχι τον έρωτα, όχι το σώμα. Μονάχα από το σεξ. Ο υπερ-νους που όλα τα ρυθμίζει με τον πατερναλιστικό σαδισμό του δημίου που σπλαχνικά καλύπτει με την κουκούλα το κεφάλι που σε λίγο πρόκειται να κόψει, παραδίδει τον ήδη εξοντωμένο, άδειο και επαίτη άνθρωπο στην απο-χαλιναγώγηση του διαδικτυακού αυνανισμού για να τον αποτελειώσει. Πρόκειται για την μηχανιστική κατασκευή του νέου ανθρώπου που σχεδόν ονειρεύτηκε πριν έναν αιώνα ο μεγάλος Φριτζ Λανγκ στο Μετρόπολις. Πρόκειται για τον άνθρωπο-κέλυφος: άψυχος, άδειος, ακηδής, στις παρυφές της αυτο-ακύρωσης αλλά και δέσμιος εγκάτοικος στο σκοτεινό υπόγειο της φτηνής ηδονής.

Ο άνθρωπος-κέλυφος δεν είναι σε θέση ούτε καν να διανοηθεί πως ακόμη και η περίσσεια κατάθλιψης που κληρονόμησε και θα κληροδοτήσει είναι μιας τάξης τουλάχιστον ανώτερη από την σεξο-ευδαιμονιστική αφαίμαξη και αποπνευμάτωση που οι ‘ψυχοφάγοι’ που λατρεύει και υπηρετεί τού έχουν εγκαταστήσει στον προγραμματισμό του. Εξακολουθεί να αλαλάζει, να θορυβεί, να συκοφαντεί και να προσβάλει τη Δημιουργία, να αφοδεύει στην Ομορφιά της Τάξης, να καθυβρίζει την Αρμονία του Κόσμου που περιέχει και τον περιέχει.

Ο άνθρωπος-κέλυφος είναι το σπαρακτικό εργώδες δημιούργημα του εαυτού του.

Ζητιανεύει φως όχι για να φωτίσει λίγο από το σκότος του πνευματικού του ερέβους αλλά για να αρμέξει λίγη ακόμη μολυσμένη ηδονή από το Κτήνος που τον θήλασε από βρέφος και τον κοιμίζει σε μια αιώνια νύχτα κάτω απ’το λιπαρό του χνώτο.

Ζητιανεύει στοργή όχι για να θερμάνει τα ελάχιστα εναπομείναντα υγιή του κύτταρα που τον συνδέουν ακόμα με τον πρωτόπλαστο εαυτό του αλλά για να ελεήσει την ενοχή της ψυχής του που δυσφορεί και λιμοκτονεί στα έγκατα του είναι του.

Ζητιανεύει αγάπη όχι για να εγκεντρίσει το νεκρωμένο ιστό της κάποτε ηλιόλουστης νιότης του πνευματικού του πνεύμονα αλλά για να κρυφτεί ακόμη μια μέρα πίσω από την διαφυγή της μικρότητας, της αδυναμίας, της δειλίας του.

Στέκω εδώ και στοχάζομαι πως απάντηση σε τούτο το ζοφερό σκηνικό δεν είναι η απόδραση από τη σπηλιά. Είναι η τοπογράφηση της σπηλιάς. Πως λύση δεν είναι μια ακόμη διαφυγή, ένας ακόμα ελιγμός επιβίωσης μέσα στο λερό και υγρό και σκοτεινό υπόγειο αλλά η αποδοχή της νόσου και η άρνηση να είσαι νοσηρός. Πως θεραπεία δεν είναι η υπέρβαση αλλά η έξοδος. Όχι η μετένδυση, το μασκάρεμα, μια ακόμα μετακένωση αλλά η μεταρσίωση, η μεταμόρφωση.

Και τούτο για να γίνει απαιτείται να πάψεις να τρέφεσαι από τα περιττώματα και να αποφασίσεις να μπεις στο καθαρτήριο πυρ της νήψης, της προσοχής, της παρατήρησης, του αναστοχασμού. Με γενναιότητα, με πόνο, με οδύνη, με κίνδυνο να χάσεις τα λογικά σου.

Χάσε τον εαυτό σου αν θέλεις να τον βρεις…

Ο ανάβατος τραχύς, η ανωφέρεια επικίνδυνη, ο δρόμος ολισθαίνει. Κανείς δεν θέλει να εγκαταλείψει τη νωχέλεια της θλίψης όταν η χαρά έχει αγκάθια και η πληρότητα φως που σε τυφλώνει.

Όμως η ψυχή είναι σπαθί και λάβρυς και πυρ καταναλίσκον…

Ναι, η ψυχή είναι σύμμαχος, λέω και αναθαρρεύω. Και είναι φάρος και οδηγός…

Τα σύμβολα της ήττας θραύονται οριστικά, τα κελύφη της απώλειας σπάνε, τα ρίγη της ζωής μυρμηγκιάζουν το καινούργιο σώμα…

Και είναι μπροστά μας πάντα ο αρχαίος πολεμιστής, ο αδελφός μας εαυτός που δεν σωριάστηκε στη λάσπη και μας χαμογελά…

Και μας προτείνει το χέρι…