χάλκινες ανατολές

 The Lonely Tree  By Dima Chatrov

 

Σα να ξεπήδησαν

απ’το αρχαίο χώμα

τούτες οι λέξεις

 

τι θα μπορούσε να είναι ακέραιο

χωρίς εσένα;

αφού ό,τι γεννήθηκε

είχε το βλέμμα

την ανάσα

ή το θυμό σου

είχε τη σιωπή

και το λυγμό σου

είχε εκείνη τη λεπτή δροσιά

της άρνησης

και τη φωτιά

της δύναμής σου

τι θα μπορούσε

ακέραιο να είναι οτιδήποτε

δίχως εσένα;

 

Σα να τις έβαψε

πανίερο χρώμα

μυστικό

αυτές τις λέξεις

από ηλιοβασιλέματα ολοπόρφυρα

και χάλκινες ανατολές  

 

χάνονται οι συλλαβές

σιγά σιγά

χάνονται όλα

μα στην ακεραιότητά του ο χρόνος

τα διασώζει όλα

γιατί αυτός μπορεί μονάχα να το κάνει

τόσο άσπλαχνα…

 

Το μετα-νεωτερικό Πάσχα όπου δεν πάσχει πια κανείς…

  

Δεν πάνε πολλά χρόνια… μια γενιά πίσω, ίσως λίγο παραπάνω… όταν έρχονταν αυτές οι μέρες για τα μικρά παιδιά ήταν μια ‘νεκρή’ περίοδος, με κλειστά τα σχολεία και ανοιχτά όλα τα άλλα… ως δυνατότητες έστω… το Πάσχα δεν είναι γιορτή ανηλίκων, δεν είναι σαν τα ‘Κρίστμας’ των δυτικών που τελικά αντικατέστησαν πανηγυρικά τα αληθινά Χριστούγεννα. Το Ορθόδοξο Πάσχα ήταν και παραμένει μια ‘δύσκολη’, κρυπτική γιορτή, η κατάληξη και η έξοδος, η σταυραναστάσιμη έξοδος από το φθαρτό στο άφθαρτο… ζόρικα πράγματα και αινιγματικά που ο νέος άνθρωπος αποστρέφεται. Για τον έφηβο όλα τούτα είναι ακατανόητα. Η ζωή και η δράση είναι έξω –ήταν τουλάχιστον- και αν μη τι άλλο η διαπραγμάτευση του κόσμου δεν έχει αποκτήσει κρυπτικές και ενδο-εαυτικές ορίζουσες. Για τον έφηβο κάθε εποχής το Πάσχα είναι απλώς μια βαρετή περίοδος που θα περάσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ώσπου να γυρίσουμε στην… κανονικότητα.

Κάπως έτσι τη βίωνα κι εγώ τούτη την περίοδο στα εφηβικά μου χρόνια. Δεν θα το αρνηθώ. Πάλευα να κατανοήσω τι ήταν αυτό που τόσο πολύ επηρεάζει την ατμόσφαιρα, που τα κάνει όλα τόσο ‘πένθιμα’ και… σοβαρά. Τις απαντήσεις δεν τις έπαιρνα από πουθενά, δεν είχε έρθει ακόμη η δική μου ώρα για τη βουτιά στον εαυτό μου.

Η διαφορά του τότε με το σήμερα όμως είναι σημαντική από μιαν άλλη οπτική. Θυμάμαι συζητήσεις για τον Ιησού, τον Πιλάτο και τους Ιουδαίους. Θυμάμαι ακόμα εκπομπές της δημόσιας τηλεόρασης με διάφορους καλεσμένους που ανέλυαν από θεολογική και εκκλησιαστική άποψη όλα τα δρώμενα. Οι εκπομπές μου φαίνονταν βαρετές ίσως αλλά κάτι μου έμενε. Κάτι έμενε που χώθηκε τελικά μέσα μου καθώς φαίνεται γιατί δεν άργησε να εκδηλωθεί εκείνο το πρώτο ‘γδάρσιμο’ της ψυχής που με οδήγησε εν τέλει στη βιβλιοθήκη του πατέρα μου και αργότερα σε άλλες αναζητήσεις με πιο εξειδικευμένο περιεχόμενο. Εκείνες οι συζητήσεις είτε στο οικογενειακό περιβάλλον είτε στα ‘στρογγυλά τραπέζια’ των εκπομπών της τηλεόρασης έριξαν κάποιο σπόρο στον πνευματικό μου αγρό και αυτό το συνειδητοποίησα πολύ μετά.

Δεν ξέρω αν συζητούν πλέον στις οικογένειες για τον Ιησού, τους μαθητές, το Έργο, τα Πάθη και τους σημαντικούς πυρήνες της χριστιανικής διδασκαλίας, Νομίζω πως οι σημερινοί έφηβοι έχουν πολύ αποτελεσματικότερα όπλα… διαφυγής από όλο αυτό το σκοτεινό και μουντό κλίμα. Έχουν τα υπερσύγχρονα και πανέξυπνα κινητά τους που τους στέλνουν στις επιθυμητές μη-διαστάσεις της μη-επικοινωνίας αλλά του χασίματος και του σκορπίσματος. Η ζημιά που γίνεται όλα αυτά τα χρόνια με την υπερ-χρήση των εφαρμογών των κινητών θα φανεί μετά από λίγα χρόνια όταν οι νέοι μας δεν θα τελειώνουν τα σχολεία θεολογικώς, φιλοσοφικώς και γλωσσικώς σχεδόν αναλφάβητα αλλά θα υποφέρουν και από κοινωνικό αναλφαβητισμό, επιτρέψτε μου τον όρο. Αλλά έστω…

Και το Πάσχα, πολύ απλά θα διατηρείται επειδή είμαστε μια ωραία παραδοσιακή χώρα όπου δεν θέλει να ακυρώσει τα ήθη και τα έθιμά της, φυσικά πλήρως από-Χριστοποιημένο, πλήρως από-πνευματικοποιημένο και ολοκληρωτικά βουτηγμένο στην υπερ-ναρκισσική μετα-νεωτερική ‘θεολογία’ που δεν έχει θεό, ‘φιλοσοφία’ που δεν έχει γνώση και μετά-επικοινωνία που δεν έχει αποδέκτες αφού όλα γίνονται, γεννιούνται και πεθαίνουν στο ένδον σύμπαν μας.

Κι αν σταυρώνεται ο Λόγος πάνω σε κάποιο Γολγοθά για τις αμαρτίες των ανθρώπων… ε, θα ψάξουμε στο Νέτφλιξ… κάποια σειρά θα έχει γυριστεί και γι’αυτό…

ο τόπος της ένδειας είναι καταραμένος τόπος

όταν πάψει να θεωρεί κανείς τα όντα, άρα και τον εαυτό του, ως έχοντα ρόλο σε μια ευρύτερη κοσμική τάξη ή θεία οικονομία, τι απομένει;

απομένει άραγε ο ‘αποδεσμευμένος’ άνθρωπος;

ο ‘απελεύθερος’ άνθρωπος;

ο ‘αυτονομημένος’ άνθρωπος;

ή μήπως ο απόλυτα ενδεής και προσδεής άνθρωπος;

τα ερωτήματα δεν έχουν τόπο άλλο από αυτόν που τα πετάει κάθε φορά η ανάδυση του πυρωμένου καρφιού… θα μείνουν εκεί ώσπου να βυθιστούν και πάλι στο γνόφο του ασυνειδήτου για να αναδυθούν σε ένα ‘κάποτε’ μαζί με το άλγος της απορίας…

η ατοπία του στοχασμού δεν οφείλεται στο ασύνορο άγνωστο και άγνωρο που τα σκεπάζει όλα σαν πρωινή καταχνιά… ο στοχασμός έχει την ευγένεια του καλόκαρδου ανθρώπου που δεν θα εισέλθει ποτέ απρόσκλητος ακόμη και στο άδειο σπίτι…

πετώντας τον εαυτό μας από το στερέωμα του κοσμικού είναι, τι επιτύχαμε τελικά;

να μείνουμε α-όριστοι…

να γίνουμε απροσάρμοστοι…

να γίνουμε αν-εξέταστοι…

να είχε δίκιο άραγε εκείνος ο παράξενος άνθρωπος με το δυσαρμονικό σουλούπι και τη θεία ψυχή που είπε κάποτε πως ο ανεξέταστος βίος είναι αβίωτος για τον άνθρωπο;

ή μήπως τον χλευάζουν μέσα στους αιώνες οι επίγονοι όσων ψήφισαν τη θανατική του καταδίκη;

όταν λοιπόν πάψει κανείς να αναφέρεται κάπου, σε μια Αρχή, σε ένα Όλον, σε μια Τάξη τι απογίνεται;

άναρχος… ανολοκλήρωτος… άτακτος…

και πιάνουν έπειτα δουλειά οι περίσκεπτοι ‘μάγοι’ του feel well, live better… και των ‘υπναγωγών’ που σε ναρκώνουν γρήγορα σε μια μακαριότητα αναισθησίας, αναλγησίας και ακηδίας…

 

'τι είναι η αλήθεια'...

 

 

Η αλήθεια είναι πικρή...

στυφή και άνυδρη

και δε θα σε ωφελήσει

να τη γευτείς

πριν μάθεις λοιπόν

τι περιέχει

μάθε πρώτα

 τι γεύση έχει...

αυτή πρέπει να ήταν η απάντηση

που έδωσε ο Ιησούς στο θρασύ Ρωμαίο

που τον κοιτούσε σαν ενοχλητικό εξωγήινο

αναρωτώμενος ποια κακή μοίρα τον είχε

ξαποστείλει στις εσχατιές της αυτοκρατορίας

να προσπαθεί να διοικήσει έναν λαό περίεργο

εσωστρεφή, καχύποπτο αλλά και πεισματικά περήφανο

μονόχνοτο και δύσθυμο

αλλά και με μια ιδιόμορφη, σχεδόν εξωφρενική

μονιστική αντίληψη του κόσμου και της ζωής...

με το χρόνο να μην είναι κυκλικός

αλλά γραμμικός...

με το Τώρα να μην έχει αξία

αλλά το Ερχόμενο...

με τη Νύχτα να μην είναι υπόσχεση

αλλά κρυπτική μοιχαλίδα...

με το θάνατο να μην είναι διαδικασία

αλλά όνειδος...

με την ηδονή να μην είναι φιλόξενη αγκαλιά

αλλά σκοτεινός πόθος...

με το πόλεμο να μην είναι ένα δυναμικό αεί

αλλά ένα στατικό νυν...

με το αίμα να μην ξεπλένει ποτέ

αλλά μονάχα να στιγματίζει...

που το κακό δεν έχει τίποτε καλό

αλλά το καλό εγκυμονεί πάντα το κακό...

και η Ρώμη είχε την απαίτηση τούτοι οι παράξενοι

ερημίτες των πόλεων να 'κυβερνηθούν' υπάκουα,

φιλήσυχα και ειρηνικά...

ο Έπαρχος είχε σίγουρα μεγάλη δόση ειρωνείας

περιφρόνησης και απορίας στο βλέμμα του

αντικρίζοντας έναν ακόμη μυστικιστή Διδάσκαλο

αυτού του τρομερού λαού

που δεν έδειχνε ίχνος φόβου μπροστά στον Ρωμαϊκό Αετό

απλά εμφανή σημεία κόπωσης από την εξάντληση,

το ξυλοδαρμό, τις ταλαιπωρίες και τους εξευτελισμούς

από τους Σαχρεντίν, τους 'αδελφούς του' που

τον είχαν κιόλας δικάσει και καταδικάσει σε θάνατο...

πως να επικοινωνήσεις μ'ένα τέτοιο άνθρωπο

τι να του πεις και τι να τον ρωτήσεις

κι αν τον ρωτήσεις

τι σόι απάντηση να προσδοκάς...

είναι αυτές οι συγκλονιστικές στιγμές

οι στιγμές του Ιστορικού Σταυρού

οι μοναδικές στιγμές που συναντώνται

σε μια κορυφαία 'διάδραση'

ο Αρχαίος Κόσμος με το Νυν και Αεί των Εσχάτων...

η Σιδηρά και Κραταιά Τάξις

με τη Ρομφαία που θα την ξεκοιλιάσει...

ο Μυθικός Κόσμος των Οριζόντιων Ανθρώπων

με τον Πνευματικό Κόσμο των Καθέτων Ανθρώπων...

η παιγνιώδης έπαρση του Σωκράτη

με τον ανηδονικό ασκητισμό του Αντωνίου...

η 'βλάσφημη' φλογέρα του Πάνα

με το αυστηρό Βυζαντινό Μέλος...

η φωτεινή αισιοδοξία της πλούσιας Κορίνθου

με την χλομή και στεγνή λειτουργικότητα της Ιερουσαλήμ...

όλα τούτα ανταμώνουν

και σταυρώνονται τούτη τη στιγμή

που ο Πιλάτος αντικρίζει τον Ναζωραίο

και δεν υποψιάζεται φυσικά τον Χριστό

που κρύβεται μέσα του...

κι αποφασίζει να τον ρωτήσει

'τι είναι η αλήθεια'...

 

 

Ο άνθρωπος δεν μαθαίνει...

 

      Etienne Parrocel HERACLITUS

 

Τι έχει συμβεί;

Ποιον έχουμε συνέχεια στο κατόπι;

Ποιον κοροϊδεύουμε;

Και τι νομίζουμε πως μάθαμε ύστερα από τρεις χιλιάδες χρόνια;

 

Ο άνθρωπος δεν μαθαίνει

Παρά μονάχα όταν ο κίνδυνος γίνει η ανάσα του

Και όταν το λυγρό σκοτάδι

γίνει ο ήλιος της ζωής του

Η λέπρα

Η σύφιλη και η χολέρα

Ο τύφος και η πανούκλα

Οργώσουν το σώμα και το πνεύμα του

Σβήσουν το φως από τα μάτια του

Σκοτώσουν τις λέξεις των ποιητών

Και αφανίσουν τα ρόδα απ’τις μετώπες των ναών

 

Ο άνθρωπος δεν μαθαίνει

Από τα βάσανα του χθες

Από τις αφηγήσεις των παλαιών

Από σελίδες ιστορίας που σάπισαν

Στις βιβλιοθήκες

 

Μαθαίνει μονάχα με το μαχαίρι στα δόντια

Με το χτυποκάρδι στο σεντόνι

Με το άγγιγμα του θανάτου στο αίμα

 

Ο άνθρωπος δεν μαθαίνει

 

Για να μπορεί να επιβιώνει

Για να μπορεί να λησμονεί

Για να μπορεί να μεγαλώνει

 

Για να μπορεί να ψεύδεται

Για να μπορεί να ερωτεύεται

Για να μπορεί να υπάρχει

 

Εκείνος που έμαθε και δεν ξεχνά

Τριγυρνά σαν τον Εφέσιο ανάμεσα στους ερειπιώνες

Και περιμένει αδέσποτα σκυλιά

Να τον σπλαχνιστούν

Να τον κατασπαράξουν…

 

Τι έχει συμβεί;

Τι υπήρξε κάποτε;

Τι ξημερώνει;

 

Λες ‘δεν το αρνούμαι

όμως δεν είμαι πια τυφλός

παρά μονάχα για τα όνειρά μου’

 

και βοηθάς τον ήλιο να σηκωθεί

άλλη μια μέρα…