Το να είσαι ευτυχισμένος είναι μια πράξη τρέλας!

 

Έ

νας από τους πιο κρυφούς και αθέατους εσωτερικούς μηχανισμούς άμυνας που διαθέτουμε είναι η αντίσταση στη… χαρά! Θα έλεγε κανείς πως αυτό μοιάζει ταυτόσημο με την αντίσταση στην ίδια τη ζωή. Ή πως έρχεται σε αντίθεση με το ίδιο το ένστικτο της επιβίωσης. Κι όμως δεν είναι έτσι. Και δεν έρχεται σε αντίθεση με τίποτε. Η χαρά έρχεται σε αντίθεση με την εγγενή ροπή του οργανισμού, όλου του είναι προς την επιβίωση!

Παραδέχομαι πως το θέμα αυτό ενέχει αρκετές παραδοξότητες επειδή ακριβώς βιο-φιλοσοφικά ‘μαθαίνουμε’ από νέοι να αναζητούμε τη χαρά, την ευδαιμονία, το ευζήν… Με τι όρους όμως; Με ποιες ορίζουσες; Εκεί ακριβώς θα συναντήσει κάποιος αργά ή γρήγορα, θέλει δεν θέλει, τούτο το μηχανισμό και είναι βέβαιο πως στην αρχή δεν θα τον αναγνωρίσει, δεν τον περιλαμβάνει στον προγραμματισμό του, δεν τον περιέχει το λεξιλόγιό του. Όμως κάποια στιγμή, ο ίδιος ο μηχανισμός αποκαλύπτεται σε όλο του το… μοχθηρό μεγαλείο και μάλιστα ανάγλυφα. Καθώς είναι ένας ακόμη μηχανισμός διατήρησης. Ένα ακόμη ‘λογισμικό’ που προσωπικά τοποθετώ στη χωρία των ελιγμών επιβίωσης. Η χαρά δεν είναι ελιγμός επιβίωσης. Ούτε η θλίψη. Η χαρά είναι απόπειρα καταστροφής του λογισμικού. Είναι υπέρβαση, είναι μια πράξη τρέλας.

Η πρωτογενής ένσταση είναι πως όταν είμαστε ‘καλά’, όταν είμαστε ‘ευτυχείς’ είμαστε και υγιείς. Όταν νιώθουμε καλά τότε η ζωή μοιάζει όμορφη, τα προβλήματα ξεπερνιούνται, όλα λύνονται, όλα βαίνουν καλώς… Αυτή βέβαια είναι μια ‘καλολογική’ ψευδαίσθηση, ένας ευφημισμός, ένα βάπτισμα του κρέατος σε ψάρι… Έτσι κι αλλιώς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε σχεδόν για τίποτε… άρα μπορούμε κάλλιστα να προσποιηθούμε ότι κάνουμε τα πάντα για τα πάντα… το αποτέλεσμα είναι το ίδιο… θεωρούμε όμως ότι έχουμε πάρει έναν άλλο δρόμο, ότι ‘ζούμε τη στιγμή’ κατά το ελεεινολόγημα του συρμού, έχουμε τον έλεγχο όσων μας συμβαίνουν ή ακόμα χειρότερα και με ύψιστη οίηση και άθλια ύβρη οντολογικών διαστάσεων, ‘εμείς φτιάχνουμε τη μοίρα μας’… Λες και η Ειμαρμένη, η Μοίρα ή το Πεπρωμένο δίνει δεκάρα αν πιστεύουμε πως έχουμε την παραμικρή επιρροή στις συμπαντικές του καθολικές δράσεις… έστω…

Οι χριστιανοί ασκητές, οι ‘αθλητές της ερήμου’, οι αναζητητές της Αλήθειας, οι ανατολίτες αναχωρητές, οι πρίγκιπες της μοναξιάς, μέσα από τις αναρίθμητες καθημέριες μάχες τους ενάντια σε οτιδήποτε εναντιώνεται στην Αναλογία, το Εν, τον Άχρονο, την Ισορροπία, την Αρμονία, το Αχανές –όπως κι αν το ονομάζουν οι παραδόσεις και τα θρησκευτικά σχήματα- διέτρεξαν όλες αυτές τις διαδρομές, χαρτογράφησαν όλες τις επικίνδυνες περιοχές, πέρασαν αμέτρητες νύχτες και μέρες σε κοιλάδες θλίψης και υψώθηκαν σε κορυφές απροσμέτρητης μοναξιάς από όπου η θέαση των ανθρωπίνων προκαλεί ίλιγγο… ούτε χαρά, ούτε λύπη… δέος, τρόμο και σιωπή… Οι περισσότεροι από τους λεγόμενους ‘φυσιολογικούς’ ή ‘κανονικούς’ ανθρώπους δεν μπορούν ούτε να διανοηθούν το εύρος και τη δύναμη αυτών των τρομακτικών εμπειρώσεων και δεν ενδιαφέρονται άλλωστε. Οι ελάχιστοι τολμητίες μπαίνουν στο στίβο και εξέρχονται σχεδόν αυτοστιγμεί. Καθώς το άθλημα ετούτο δεν σε εξαντλεί απλώς. Σε εξοντώνει, κυριολεκτικά. Βιολογικά και πνευματικά. Γι αυτό και δεν περιλαμβάνεται στο ‘default’ πακέτο προγραμματισμού με το οποίο είμαστε εφοδιασμένοι ερχόμενοι στο φως των αισθητών πραγμάτων. Πάει να πει όταν εξερχόμαστε στον κόσμο της χονδροειδούς ύλης κλαίοντες ενώ ολόγυρα επικρατεί ένας περίπου ανεξήγητος ενθουσιασμός.

Γνωρίζουμε όμως κάποιους ανθρώπους που το επιχείρησαν και πραγμάτωσαν κάτι, έφτασαν κάπου, ‘είδαν’ πράγματα και τα κατάφεραν να επιστρέψουν… έγραψαν γι αυτά, μίλησαν γι αυτά… συνήθως ψιθυριστά και σε ανθρώπους απόλυτης εμπιστοσύνης… αν διαβάσουμε προσεκτικά κάποιους ποιητές, πίσω από τις γραμμές και τους στίχους, πίσω από τις λέξεις και τα σχήματα, θα αισθανθούμε, θα νιώσουμε το εγκατιαίο ρίγος που υπαγόρευσε αυτές τις εξομολογήσεις, αυτές τις προειδοποιήσεις, αυτές τις συμβουλές… έχω την πεποίθηση ότι οι μεγαλύτεροι ποιητές μέσα σε όλους τους ανθρώπινους αιώνες, δεν έγραψαν ούτε από ‘ανάγκη’, ούτε από τέρψη, ούτε για οτιδήποτε άλλο. Έγραψαν για να μας προειδοποιήσουν. Έγραψαν κρυπτογραφικά, με κώδικες, σε ‘ποιητικό λόγο’, σε μεταμφιεσμένη γλώσσα για να μας προφυλάξουν… Οι μεγάλοι ποιητές ήταν ανιχνευτές… έφευγαν πάντα πρώτοι και πολύ μακριά από όλους τους υπόλοιπους στις άγνωστες και αχαρτογράφητες περιοχές του υπερ-είναι και όσοι κατάφερναν να ‘επιστρέψουν’ –οι περισσότεροι ‘τρελάθηκαν’ ή έζησαν το υπόλοιπο του βίου τους μέσα στη σιγή- αποτύπωσαν μέσα από τον οργανωμένο ποιητικό λόγο την μέγιστη και απόλυτη προειδοποίηση προς όλη την ανθρωπότητα των ‘φυσιολογικών’ και ανυποψίαστων… προς όλες τις γενεές του παρόντος και του μέλλοντος… Ποια ήταν αυτή; Ποια είναι αυτή;

Καλείται ο καθένας από εμάς να στοχαστεί… καλείται να κοιτάξει βαθιά μέσα του και γύρω του… Καλείται να αρχίσει επιτέλους να αγγίζει, να παρατηρεί, να νοιάζεται, να αποδέχεται. Δεν είναι απαραίτητο να αγαπά. Να αποδέχεται. Να εναγκαλίζεται. Να δίνει χώρο στον άλλο. Να συγχωρεί. Κι ας μην κατανοεί. Να μην καταλαβαίνει, δεν έχει τόση σημασία. Να προσπαθεί όμως να κατανοεί.

Κι έτσι αντιλαμβάνομαι το θεραπευτικό και όχι διδακτικό ρόλο της χαράς. Μια απόδραση φευγαλέα, μια δράση εξωτερίκευσης, ανοιχτοσύνης, μοιράσματος… δεν είναι λίγο, δεν είναι ασήμαντο… δεν μπορεί να είναι όμως η απόλυτη στοχοθεσία… δεν μπορεί να αποτελεί ‘στόχο ζωής’… Η ζωή είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο, μην το ευτελίζουμε βάζοντας τόσο ταπεινούς στόχους…

Η ευτυχία είναι μια πράξη τρέλας… τούτο σε διδάσκει και η τρέλα και η λογική… καμιά κατάσταση δεν είναι διαρκής, είναι κατάσταση, δεν είναι διάσταση…

Να μπορείς να σηκώνεσαι κάθε πρωί και να έχεις επιείκεια για όλους και ένα αμυδρό χαμόγελο στο πρόσωπο… να η μεγίστη υπέρβαση… να η σύνθεση χαράς και θλίψης ετών…

Και να κάνεις με τόλμη το πρώτο βήμα της κάθε μέρας…

The hulunbuir prairie

Shanyewuyu

Το τώρα που τα γεννά όλα… και τα καταπίνει όλα…

 

Έγιναν πολλά, δεν καταλάβαμε σχεδόν τίποτε… δεν πειράζει… σημασία έχει να προχωράς μπροστά… όταν κοιτάζεις πίσω τι βλέπεις; Τον ρημαγμένο, αιμόφυρτο εαυτό σου… τον εσταυρωμένο… κανείς δεν το θέλει αυτό… βλέπεις ναυάγια, βλέπεις χρεώσεις, τραύματα, μισές δουλειές… και βλέπεις και τον μικρό, ασήμαντο εαυτό σου… γιατί να το υφίστασαι αυτό; Να κοιτάς μπροστά, βολεύει, εξυπηρετεί, λειτουργεί… δεν θεραπεύει τίποτε, δεν εργάζεται σε βάθος τίποτε, δεν αλλάζει, δεν μετουσιώνει τίποτε, όμως επαληθεύει ότι είσαι… ότι υπάρχεις ακόμα… κι αυτό από μόνο του δεν είναι μια μικρή νίκη μέσα στη μεγάλη ήττα;… όχι, μην δοξολογείς το μάταιο γιατί μπροστά του δεν υπάρχει καμιά μικρή ή μεγάλη νίκη, μονάχα ήττες υπάρχουν… όμως κοιτάς μπροστά, περνά η μέρα, βγαίνει η νύχτα έστω και με δύσπνοια, σηκώνεις τον εαυτό σου κάθε πρωί… άλλο ένα πρωί… εσύ τα κατάφερες… χιλιάδες άλλοι όχι… μην το περιφρονείς, μην το χλευάζεις… δεν είναι αυτονόητο… σηκώνεις τον εαυτό σου, αυτό τέλος πάντων που λέμε ‘εαυτό’ και προχωράς… πού; Δεν έχει σημασία… γιατί; Κανείς δεν ξέρει, μην περιμένεις να σου πει… ως πότε; Ως εκείνη την ημέρα… πότε θα είναι αυτή; Μην ρωτάς… πάψε να ρωτάς και προχώρα…

Εγώ, ο μικρός σου φίλος, ο χωνιασμένος μέσα στις σκιές του είναι σου από τότε που ξεκίνησε να υπάρχει ο κόσμος, σου λέω, αυτό έχει σημασία… ας το πεις όπως θέλεις, συμβιβασμό, ελιγμό επιβίωσης, μικρή νίκη μέσα στη μεγάλη ήττα… πες το λοιπόν κι έτσι… αυτό έχει σημασία… αυτό έχεις… το τώρα. Το χθες δεν τολμάει να απλώσει το ποδάρι του γιατί ξέρει ότι θα το ρουφήξει το Στόμα… το Στόμα του Τώρα… Το αύριο έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει…

…μόνο αυτό έχεις σου λέω… το τώρα…

Και το τώρα τα γεννά όλα… 

και τα καταπίνει όλα…

Σκηνή πας ο βίος...

 

Σκηνή πας ο βίος και παίγνιον. Ή μάθε παίζειν την σπουδήν μετατεθείς, ή φέρε τας οδύνας

[Ο κόσμος όλος σκηνή είναι και παιχνίδι. Ή μάθε να παίζεις το ρόλο σου, αφού αφήσεις κατά μέρος κάθε σκέψη σοβαρή, ή αλλιώς θα υποφέρεις]

Παλλαδάς, Παλατινή Ανθολογία 10.72

ο Μύστης...

 

 The Warriors Code  Art Print by Fabien BRAVIN

 

Π

οια είναι η διαφορά του ανθρώπου της σκέψης από τον άνθρωπο της δράσης; Λοιπόν πέρα από την προφανή απάντηση (πως ο ένας σκέφτεται ενώ ο άλλος δρα) υπάρχει μια διάσταση που βρίσκω ενδιαφέρουσα... οι βεβαιότητες... Ο άνθρωπος της δράσης διαθέτει βεβαιότητες... ο άνθρωπος της σκέψης δεν διαθέτει καμιά.

Αν ονομάσουμε τον ένα πολεμιστή και τον άλλο φιλόσοφο, έχουμε μπροστά μας ένα δυναμικό σχήμα. Όχι ένα δίπολο. Όχι απαραίτητα τουλάχιστον. Έχουμε όμως ένα σχήμα που ισορροπεί αν και με πολλαπλά δομικά ζητήματα ισορροπίας ή... ανισορροπίας...

Εύκολα μπορούμε να φέρουμε στο νου μας τον Αλέξανδρο ως αυθεντικό εκπρόσωπο των ανθρώπων της δράσης... το κατέδειξε η πορεία του, η περπατησιά του, η ζωή του... όταν έφτασε εμπρός στον Γόρδιο Δεσμό δεν σκέφτηκε στιγμή. έδρασε... [δεν πάει εύκολα ο νους σε κείνο τον ωραίο σολωμικό στίχο ‘σε γνωρίζω από την κόψη / του σπαθιού την τρομερή’;]. Κάποιος άλλος θα χανόταν μέσα στις πιθανότητες και τις απιθανότητες. Όχι ο Μακεδόνας στρατηλάτης. Όχι ένας άνθρωπος σαν κι αυτόν.

Ο πολεμιστής δεν έχει την πολυτέλεια του φιλοσόφου, εξ αυτής της επόψεως... ο πολεμιστής που θα αποκτήσει αβεβαιότητες είναι ήδη νεκρός. Από την άλλη ο φιλόσοφος δεν έχει την ανάπαυση του πολεμιστή στις βεβαιότητες. Τα πράγματα, οι έννοιες, οι καταστάσεις δεν είναι λευκές ή μαύρες, σκοτεινές ή φωτεινές... όλα βρίσκονται σε μια αχλύ, στο γνόφο της αναζήτησης, της διερώτησης, της αμφιβολίας... βασανιστικό και ατέρμονο το κάθε στοχαστικό ταξίδι του φιλοσόφου... κάποιοι το θεωρούν γοητευτικό... για τον ίδιο είναι μαρτυρικό, επώδυνο, ριγώδες... Κι αυτό γιατί δεν μπορεί να αναπαυτεί σε τίποτα, να αγκυρωθεί, να κρατηθεί από πουθενά.

Έχουμε λοιπόν το σχήμα μας... είναι ένα πολύ ενδιαφέρον όχι ακριβώς ‘δίπολο’ όπως ανέφερα και πριν… είναι περισσότερο μια λάβρυς ή αλλιώς ένας δυαδικός ηνίοχος… ο πολεμιστής και ο φιλόσοφος... όμως υπάρχει κι ένας τρίτος... το πάντρεμά τους... η μυητική τους σύνθεση, ο αλχημικός τους 'γάμος'... Ο φιλόσοφος πολεμιστής... πάει να πει ο Μύστης...

Όταν ‘στην εξίσωση’ όπως λέμε συχνά τα τελευταία χρόνια, μπει και μια τρίτη μεταβλητή, τότε τα δυαδικά, δίαιχμα ή ανάλογα σχήματα καταργούνται. Όμως ο Μύστης δεν εισέρχεται ως διαλυτικός παράγων. Διότι ο Μύστης δεν είναι μια ακόμη ‘αιχμή’ αλλά ένα ολότελα νέο όπλο… δεν πρόκειται για μια νέου τύπου κατασκευή, μια άλλη λάβρυς, κάτι που δεν μπορεί παρά μονάχα φαντασιακά να υποστασιωθεί. Πρόκειται για το μυητικό σύνθεμα, το ευγενές τέκνο του αλχημικού γάμου του φιλοσόφου με τον πολεμιστή.

Και από μια άποψη, αμιγώς ποιητική, είναι κάτι που υπέρκειται και των δυο.

Μπορεί να φανεί σε κάποιους παράδοξο όμως ένας από τους χαρακτηριστικούς φιλόσοφους πολεμιστές που μου έρχονται άμεσα στο νου είναι ο Μωυσής... ο Μωυσής δεν ήταν αρχικά ούτε φιλόσοφος, ούτε πολεμιστής. Ήταν όμως Μύστης. Είχε ολοκληρώσει όλες τις βαθμίδες των μικρών και μεγάλων αιγυπτιακών μυστηρίων και ήταν αρχιερέας. Όμως παρότι μυημένος της ύπατης βαθμίδας δεν ήταν παρά ένας άνθρωπος που επί πολλά χρόνια ζούσε μια ειρηνική και αδιάφορη ζωή στη Γη Μαδιάμ. Επελέγη από μια οντότητα της Ιεραρχίας, έναν Λόγο, του ανατέθηκε μια αποστολή τεράστιας δυσκολίας και προικοδοτήθηκε με ιδιαίτερες δυνάμεις για να φέρει εις πέρας το τρομακτικό του Έργο. Ο Μωυσής ήταν ο άνθρωπος της Εξόδου. Και ήταν ο άνθρωπος του Νόμου, της Τορά. Με την έννοια αυτή, όσο πιο συνοπτικά μπορεί κανείς να το σημειώσει, ήταν και πολεμιστής (άνθρωπος της δράσης) και φιλόσοφος (άνθρωπος της σκέψης). Ο Μωυσής βέβαια σύμφωνα με την αρχαία Θεοσοφική παράδοση ήταν και πολλά άλλα –καθώς είχε την ικανότητα ή το χάρισμα της απευθείας επικοινωνίας με μια αρχαγγελική οντότητα απίστευτης δύναμης όπως ο Μέτατρον αλλά τούτο δεν είναι της παρούσης.

Και με όλα τούτα τα ενδιαφέροντα, θα επανέλθω…