Πώς μπορείς να εμπιστευτείς το υπέρ-λογο;

H αμμουδερή ακρογιαλιά τους φιλοξενούσε αυτό το βράδυ. Είχαν διαλέξει ένα ερημικό σημείο και άλλοτε σιωπηλοί, άλλοτε συζητώντας ήρεμα, απολάμβαναν την ανοιξιάτικη νύχτα. Ο Απρίλης είχε γλυκό πρόσωπο την ημέρα όμως καθώς ξημέρωνε υπενθύμιζε πως το καλοκαίρι δεν είχε φτάσει ακόμα. Η αύρα που ερχόταν ήταν έντονη, ψυχρή αλλά δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν ακόμη την παραλία.     Για αρκετή ώρα είχε πέσει ξανά σιωπή ανάμεσά τους. Κανείς τους δεν ένιωθε αμηχανία ή πλήξη. Μέσα σε τούτη τη σιγή εργάζονταν. Ήταν κι αυτό μέρος της επικοινωνίας τους.    «Θυμάμαι παλιότερα δεν ήθελες να ανταμώνουμε τέτοιες ημέρες», είπε κάποια στιγμή εκείνη, «λίγο πριν το Πάσχα… κάποια φορά σε ρώτησα και μου απάντησες απλά, ας το αφήσουμε για λίγο μετά… χρειαζόσουν την αποφόρτιση πιστεύω… αυτό το διάστημα σε γέμιζε με διάφορα πράγματα… ή όχι;»     Δεν της απάντησε μονάχα γύρισε και την κοίταξε.    «Εννοώ όλα αυτά που έχουν σχέση με τον Ιησού… τη Σταύρωση, την Ανάσταση… δεν ξέρω… νιώθω πως ακόμα συμβαίνει αυτό…»

«Με σένα τι συμβαίνει;», τη ρώτησε ξαφνικά.

«Εννοείς σε σχέση με τον Ιησού, την πορεία προς το Θάνατο και την Ανάσταση;»

«Κάτι πιο συγκεκριμένο… γίνε πιο ακριβής αν μπορείς… τι είναι για σένα ο Ιησούς;»

   Πήρε στα χέρια της λίγη άμμο και έπαιξε μαζί της. Δεν του απάντησε.

  «Η ερώτηση είναι μαζί πελώρια και αναπάντητη… είτε το θέλουμε είτε όχι, σωστά; Ο λόγος που δεν ήθελα παλιά να ανταμώνουμε αυτές τις μέρες είναι γιατί αναζητούσα μέσα μου αυτή τη σχέση… την απολύτως προσωπική εννοώ… κάποιες χρονιές είχα πολύ θυμό μέσα μου και την αδικούσα… άλλες ήμουν στην αντίπερα όχθη… σε κείνους που ήθελαν να πάψει να υφίσταται κάθε τι που έχει σχέση με τον Ιησού… ήθελα να Τον… ξεφορτωθώ, αν καταλαβαίνεις τι εννοώ… όλα θα ήταν πολύ πιο απλά αν δεν είχε εμφανιστεί Αυτός, έλεγα… όλα θα ήταν πολύ πιο φυσικά… Άνοιξη, λουλούδια, πουλάκια, έρωτες, αναγέννηση της φύσης, όλα μια χαρά… τι ανάγκη έχει κανείς έναν σταυρωμένο θεό; Μόνο προβλήματα δημιουργεί…»

«Ναι…»

«Μετά πάλι περνούσα σε μια άλλη διάσταση της αναζήτησης… Ο Ναζωραίος είναι εδώ, είτε το θέλεις είτε όχι…»

«Η γνωστή εικόνα με τον ‘άσπρο ελέφαντα στο δωμάτιο’;»

«Αν θέλεις ναι, μονάχα που το δωμάτιο είναι μέσα μας… Κι ο παράξενος αυτός άνθρωπος, διδάσκαλος και θεός είναι εντός… και εργάζεται…

   Η λέξη αυτή σα να τους έθεσε την αναγκαιότητα της παύσης, σίγησαν για λίγο. Εκείνος συνέχισε.

   «Όμως δεν σε άφησα να απαντήσεις στην ερώτησή μου… τι είναι για σένα λοιπόν ο Ιησούς;»

«Δεν είναι πράγματι εύκολο να απαντηθεί… γιατί σκέφτομαι περισσότερα απ’όσα αισθάνομαι τώρα…»

«Κι έτσι αυτός που θα δώσει την απάντηση δεν είναι αυτός στον οποίο απευθύνθηκε η ερώτηση… αυτό δεν θέλεις να πεις;»

«Ίσως… κάπως έτσι…»

«To ‘πρόβλημα’ με την προσωπική αναζήτηση του Ιησού είναι μαζί και η… επίλυσή του… Δεν χρειάζεται αληθινά να ‘αναζητήσεις’ κάτι που υπάρχει ήδη… το θέμα όμως πάει πιο πίσω και πάει βαθύτερα… γιατί υπάρχει; Γιατί το φιλοξενούμε; Αγαπούμε αυτή την ‘συνοίκηση’; Θέλουμε το Ναζωραίο μέσα μας με οιαδήποτε μορφή και έννοια; Μας συντροφεύει; Μας βασανίζει; Μας θέτει συνεχώς ερωτήματα; Είναι ένα σημείο αναφοράς; Είναι ο αιώνιος πατέρας που μας ελέγχει; Είναι ο γλυκύς διδάσκαλος, ο σοφός φίλος; Είναι ο αυστηρός κριτής; Είναι το Μέγα Αρχαίο; Το Αιώνιο Πάντοτε; Είμαστε εμείς τελικά;

 Και όλα αυτά και χίλια δυο ακόμα εξαφανίζονται με μια κίνηση αν απλά… πιστεύεις… ίσως η πίστη να είναι πράγματι η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα, περισσότερο, η ακύρωση, το τέλος των ερωτημάτων… ο νους ρωτάει ασταμάτητα γιατί δεν θέλει παρείσακτους… Ο Ιησούς είναι επικίνδυνος για το βασίλειο του νου… έρχεται από αλλού, σε παίρνει από το χέρι και σε πάει αλλού…»

 «Πώς μπορείς όμως; Πώς μπορείς να Τον εμπιστευτείς;», ρώτησε εκείνη.

«Ίσως έτσι απαντάς ιδανικά στην ερώτηση που σου έκανα προηγουμένως… Πώς μπορείς να εμπιστευτείς το υπέρ-λογο όταν όλη σου η ζωή είναι σφιχταγκαλιασμένη με το πεπερασμένο, το ευκρινές, το προβλέψιμο, το λογικό;»

«Όμως από την άλλη… συγκινείται βαθιά κανείς από όλο αυτό…»

«Έτσι είναι… Να γιατί κάθε φορά, τέτοιες μέρες έρχεται μια πυκνή σιωπή και σε καθηλώνει… σαν πρωινή καταχνιά… όλο αυτό που είναι ανερμήνευτο, απέραντο… βαθιά ερωτικό… ρίγος…»

«Βαθιά ερωτικό… ναι…»

«Κι ίσως η Αγάπη Του για τον άνθρωπο να ήταν τελικά αυτό… το αρχαίο ρίγος στη ψυχή μας…»

   Δεν είπαν τίποτε άλλο μονάχα αφέθηκαν στον ερχομό της αυγής…

 In time

Mal Smart

 

Εντελέχεια...

«…ὡς μὲν οὖν ἡ τμῆσις καὶ ἡ ὅρασις, οὕτω καὶ ἡ ἐγρήγορσις ἐντελέχεια, ὡς δ' ἡ ὄψις καὶ ἡ δύναμις τοῦ ὀργάνου, ἡ ψυχή· …»

«…όπως λοιπόν η τμήσις (το να κόπτη) είναι εντελέχεια του πελέκεως και η δράσις είναι η εντελέχεια του οφθαλμού, ούτω και η εγρήγορσις είναι η εντελέχεια του σώματος, η δε ψυχή είναι προς το σώμα, ως η όψις και η δύναμις προς το όργανον…»

Αριστοτέλης, Περί Ψυχής

(μετ. Παύλου Γρατσιάτου)

Περπατούσαν και συζητούσαν. Ήταν περασμένα μεσάνυχτα πια και οι περαστικοί είχαν λιγοστέψει. Αποφάσισαν να καθίσουν σε κείνο το παγκάκι που της είχε δείξει στην πρώτη τους συνάντηση. 

Έμειναν για λίγο σιωπηλοί απολαμβάνοντας τη βραδινή καλοκαιρινή δροσιά. Ξαφνικά τον ρώτησε κάτι παράξενο.

«Αν έπρεπε οπωσδήποτε να κάνεις τατουάζ μια λέξη πάνω στο σώμα σου, ποια θα ήταν; Και γιατί;»

Γύρισε και την κοίταξε χαμογελώντας.

«Εντελέχεια», της είπε σχεδόν αμέσως και η απόκρισή του την εξέπληξε.

«Και γιατί;», τον ρώτησε αφού πέρασαν κάποια δευτερόλεπτα σιωπής.

«Εγώ πρώτα θα βεβαιωνόμουν ότι ξέρω τι σημαίνει η λέξη», της είπε περιπαικτικά.

«Ξέρω τι σημαίνει…», του αντιγύρισε όταν συνειδητοποίησε πως στην πραγματικότητα δεν ήξερε.

«Λοιπόν, μετά θα ρωτούσα που θα την ‘χτυπούσα’ τη λέξη. Κι από αυτή την πληροφορία μονάχα θα είχες την απάντηση στο ερώτημά σου. Το γιατί εννοώ»

«Μα, δεν ήταν ερώτηση περιέργειας ‘δάσκαλε’…», συνέχισε να τον πειράζει. «Λοιπόν… που θα τη χτυπούσες τη λέξη;»

«Δεν θα μου πεις πρώτα τι σημαίνει;»

«Δεν τον συμπάθησα ποτέ τον Αριστοτέλη… δεν θυμάμαι τώρα… οι ουσίες, οι ενέργειες, τα σώματα… δεν θυμάμαι… με μπέρδευε πάντα…»

«Ε, μπορείς να ‘γκουγκλάρεις’ στο κινητό σου… σου δίνω πέντε λεπτά…»

«Με κοροϊδεύεις;»

«Όχι, γι αυτό βγήκαν τα ‘έξυπνα’ τηλέφωνα… για χαζούς χρήστες», της είπε και προκάλεσε την παιχνιδιάρικη ‘πάλη’ που ακολούθησε.

«Δεν έχεις σκοπό να μου πεις λοιπόν…», του είπε ξανά αφού σταμάτησαν να παίζουν.

«Τι πράγμα;»

«Σε ποιο σημείο του σώματος θα έκανες το τατουάζ…»

«Στην πραγματικότητα δεν θα έκανα ποτέ τατουάζ… δεν μου αρέσει καθόλου ένα μουτζουρωμένο σώμα… εξαιρείται ο Ποπάυ ίσως…»

«Ούτε εμένα μου αρέσει ιδιαίτερα αλλά… κάτι σημαίνει για να το κάνει κάποιος…»

«Μονάχα υπό έναν όρο… μια μυητική σήμανση… ίσως μονάχα τότε… αλλά αναρωτιέμαι και πάλι, χρειάζεσαι μια στάμπα στο δέρμα για να… ‘θυμάσαι’;»

«Μπήκαμε σε άλλη συζήτηση…», ξεφύσησε εκείνη.

«Ξέχασες το ‘δάσκαλε’…»

«Δεν έχεις σκοπό να σοβαρευτείς απόψε. Εντάξει, τα παρατάω», του είπε κι έμεινε σιωπηλή δίπλα του.

Για λίγο μόνο.

«Είσαι κακός!», του πέταξε ξαφνικά.

«Έτσι πρέπει. Ο δάσκαλος στην ατραπό είναι κακός. Όπως ο αληθινός φίλος είναι σαν το σκληρό στρώμα και όχι το πουπουλένιο»

«Το’χεις κλέψει αυτό»

«Σωστά, από το Νίτσε», της είπε με θαυμασμό.

«Έχουμε διαβάσει κι εμείς πέντε πράγματα φίλε», του είπε δήθεν πληγωμένη.

«Ναι, πέντε πράγματα έχεις διαβάσει, δεν αμφιβάλλω», της απάντησε αμέσως αλλά είχε αποφασίσει να της μιλήσει αγνοώντας τις μπουνιές που δεχόταν στο μπράτσο του από τη μικρή γροθιά της.

«Λοιπόν θα σου πω… αν έπρεπε οπωσδήποτε να κάνω αυτό το τατουάζ… κι αν έπρεπε να είναι μονάχα μια λέξη, θα ήταν η εντελέχεια… και θα την έκανα στα νεφρά…»

Η σιωπή είχε διαφορετική υφή αυτή τη φορά.

«Στα νεφρά; Χαμηλά εδώ δηλαδή;», έκανε εκείνη και τον χάιδεψε απαλά στη μέση.

«Ναι αλλά χωρίς χάδια σεξουαλικού περιεχομένου», την σταμάτησε.

«Γιατί;»

«Γιατί είμαι καζαντζακικός, δεν το έχουμε πει; Η μεγάλη αλήθεια δεν είναι του κεφαλιού ή της καρδιάς… είναι νεφρική και… όταν μια τέτοια αλήθεια σε πλημμυρίσει ολοκληρωτικά, δεν έχεις πονοκέφαλο, ζαλάδα ούτε χτυπάει η καρδιά σου αλλόκοτα πρώτα… νιώθεις τα νεφρά σου να πονάνε και τη μέση σου να κόβεται στα δυο… Κάτι που αιώνες αναρίθμητους κοιμάται εκεί και που σηκώνεται μονάχα από τη σεξουαλική διέγερση, για λίγο όμως, αυτό θα σου πει αν αυτό που ζεις είναι αληθινό ή όχι…»

«Μα… ο νους;»

«Ο νους κατασκευάζει αλήθειες ανά πάσα στιγμή και τις καταβροχθίζει την επομένη. Εντελώς αναξιόπιστος όπως κάθε έξυπνος απατεώνας που μπορεί να σε γελάσει στο δρόμο»

«Και η καρδιά;»

Γύρισε και την κοίταξε κάπως μελαγχολικά. Κάπως σκοτεινά.

«Η καρδιά έχει την αλήθεια που σε πλημμυρίζει σαν άκτιστο φως αλλά δεν μπορεί να σε πάει ούτε βήμα παρά πέρα αν δεν έχει σηκωθεί το αρχαίο φίδι και δεν της έχει δώσει τις ποιότητες της ενέργειας που εκείνη δεν ορίζει. Όπως και μια μεγάλη και απόλυτη και αληθινή αγάπη… ακόμα κι αυτή από μόνη της δεν το μπορεί να σε μεταμορφώσει… γιατί η μεταμόρφωση είναι επικίνδυνη… είναι αλλοίωση… και αυτό σημαίνει ότι θα ξυπνήσεις σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο απ’αυτόν που κοιμήθηκες…»

«Δεν… δεν ξέρω αν καταλαβαίνω…»

«Είναι τόσο σπάνιο να μας συμβεί αυτό που χάνεται στις αφηγήσεις των παλαιών αδελφών, μέσα στους αιώνες, ως την αρχή του κόσμου…»

«Και η εντελέχεια;», επέμεινε εκείνη.

«Θυμάσαι την ιστορία με την κιβωτό του Νώε;»

«Ναι!», είπε εκείνη κι έλαμψαν τα μάτια της. Επιτέλους, ένα γνωστό πεδίο.

«Αν σε ρωτούσε κάποιος, τι απ’όλα αυτά που ξέρουμε στην ιστορία είναι η εντελέχεια, τι θα του έλεγες; Ο Νώε; Τα ζώα; Ο κατακλυσμός;»

Πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα που η σιωπή σα να είχε γίνει ξαφνικά πυκνή και ηλεκτρισμένη.

«Δεν… δεν ξέρω…», του είπε τελικά.

«Η κιβωτός», της απάντησε. «αυτό είναι η εντελέχεια» και δεν θέλησε να πει τίποτα άλλο…

Σηκώθηκαν και σιωπηλοί περπάτησαν πάλι στη νύχτα…

 ιουλ2014

Soulmade

Stefan Eisele

"Είναι πάλι εδώ"

Er ist wieder da (2015)

Ο Αδόλφος Χίτλερ μετά από ένα βαθύ «κώμα» 70 ετών, «συνέρχεται» και βρίσκεται ακριβώς εκεί που θα περίμενε κανείς. Στο Φύρερμπούνκερ… Δηλαδή, για να είμαστε ακριβείς, στο χώρο που κάποτε βρισκόταν το περίφημο καταφύγιό του…  Οι πρώτοι σύγχρονοι γερμανοί που αντικρίζει έκπληκτος είναι τρία παιδιά που παίζουν ποδόσφαιρο… το ένα φοράει φανέλα του Ρονάλντο… Από κει και πέρα αρχίζει το μακρύ και κωμικοτραγικό «ταξίδι» του στη σύγχρονη Γερμανία, στο σύγχρονο κόσμο… Σύγχρονο; Ναι… διαφορετικό; Ίσως όχι και τόσο… στον πυρήνα του, στην ουσία του, στις αναφορές του… στο DNA του…

Οι Γερμανοί δεν φημίζονται για το χιούμορ τους βέβαια αλλά αποφασίζουν να σοκάρουν με όχημα το ‘βαρύτερο’ όνομα της νεώτερης ιστορίας τους. Τι θα γινόταν άραγε αν ο Αδόλφος Χίτλερ περπατούσε σήμερα ανάμεσά μας; Με τα ίδια μυαλά, με την ίδια σκέψη, απλώς με καθυστέρηση 70 χρόνων; Θα έβρισκε σήμερα ακροατές; Θα έβρισκε ακολούθους; Θα μιλούσε στο μυαλό και στο είναι των σημερινών ανθρώπων του Internet και των smart phones; Τι έχει αλλάξει στην ουσία από την εποχή που γέννησε κι έθρεψε το φοβερότερο τέρας όλων των εποχών; 

Η ταινία δεν είναι απλώς μια… μαύρη κωμωδία (με έναν εκπληκτικό σε ομοιότητα αλλά κυρίως σε κινήσεις, ομιλία και συμπεριφορά Oliver Masucci στο ρόλο του Φύρερ) είναι κάτι πολύ πιο βαθύ, τρομακτικό και επώδυνο μαζί. Το τέλος της ταινίας το αποκαλύπτει και μαζί το σημειώνει ως στοχασμό. Και άλλα λόγια δεν χρειάζονται… τα συμπεράσματα είναι ανατριχιαστικά επειδή είναι ξεκάθαρα και προφανή…

Βρισκόταν άραγε αληθινά σε κώμα ο Αδόλφος Χίτλερ;

Όσο πληθαίνουν τα ‘σημεία εξάρτησης’ τόσο μειώνονται οι ‘βαθμοί ελευθερίας’...

Υπάρχουν πάντα τα σημεία εκκίνησης. Οι αναφορές της αρχής. Ας πούμε ότι είναι τα σταθερά σημεία ενός τριγωνισμού όπως τον απαιτεί η Γεωδαισία για να εξασφαλίσεις οτιδήποτε στο χώρο. Οτιδήποτε και… οποιονδήποτε… Με ένα μπορείς να πλανιέσαι σχεδόν ανενόχλητος… διαγράφεις αέναα κύκλους με άπειρες ακτίνες γύρω απ’το σημείο αυτό… Που και που μπορείς να νιώθεις μια ‘τάνυση’, ένα τέντωμα, κάτι να σε εμποδίζει να πάς παρά πέρα, μακρύτερα αλλά… εντάξει, έχεις άπειρο χώρο να κινηθείς. 
Με δύο τα πράγματα περιορίζονται δραματικά, ζορίζουν άγρια… Έχεις πολύ λιγότερες περιοχής δράσης, τόπους ερεύνησης, χώρες να απλωθείς… όμως δεν έχεις ακινητοποιηθεί ακόμα… βρίσκεσαι και πάλι πάνω στους αμέτρητους κύκλους που ορίζουν ως σημεία τομής οι δυο ακτίνες και υποψιάζεσαι με τρόμο απλά πως απαιτείται ένα βήμα ακόμα… 
το τρίτο σημείο που θα κλειδώσει την αέναη περιπλάνηση… 
το τρίτο σημείο που θα σε ακινητοποιήσει, θα σε κάνει ‘γνωστό’, ανιχνεύσιμο, εντοπίσιμο…

Που θα σε σκοτώσει…

Δηλαδή ένας αληθινός εφιάλτης…

Ελεύθεροι άνθρωποι, αληθινά ελεύθεροι θα πρέπει να υπήρξαν ελάχιστοι σε όλες τις εποχές… η απόδραση από τους κάθε λογής... τριγωνισμούς (οικογένεια – σχολείο – εκκλησία, Θεός – άνθρωποι – εγώ, Αρμονία – τάξις – ισορροπία, κλπ.) ήταν πάντοτε ένα ταξίδι στον εφιαλτόκοσμο των σκοτεινών θαλασσών του Απείρου… 
διότι ο αληθινά ελεύθερος άνθρωπος όχι μόνο δεν επιθυμεί αλλά επιστρέφει κάθε είδους εξασφάλιση, σιγουριά, αγκαλιά… ακόμη και αγάπη…

Κάποιοι παλεύουν φιλότιμα να μας πείσουν –εκ της τρυφεράς νεότητός μας -  ότι η αγάπη ελευθερώνει… είναι απλά κι αυτοί μέσα μας, δίπλα μας, αδέλφια μας… ένα ακόμη ιδεολόγημα… ένα ακόμα ‘κλισέ’ που κάνει το βίο (ομόρριζο της βίας ή λανθάνω;) πιο υποφερτό και την ίδια τη δέσμευση λιγότερο… δεσμευτική. Εφόσον η αγάπη της μάνας ζεσταίνει, η αγάπη του/της συντρόφου γλυκαίνει, η αγάπη του Θεού προστατεύει… τελικά η αγάπη σε ελευθερώνει από την… περιττή δική σου αναζήτηση, περιπλάνηση, απεραντοδρομία…

Όσο πληθαίνουν τα ‘σημεία εξάρτησης’ τόσο μειώνονται οι ‘βαθμοί ελευθερίας’.

Η Μηχανική δεν κάνει λάθος.

Γι αυτό ίσως οι μεγάλοι μαθηματικοί κυνηγήθηκαν όσο κανείς άλλος από τα κάθε λογής ιερατεία σε όλες τις εποχές.

Η υπέρτατη ‘ασφάλιση’ εν τέλει, δεν είναι ο θάνατος, η απομνημείωσή μας, ο εγκλεισμός στο ένδον της Γης… Είναι η τρομακτική ψευδαίσθηση ότι κάθε επιπλέον εξάρτηση θα επιτρέψει την ποθούμενη απελευθέρωση, πως το βίωμα έχει ανάγκη δεσμωτηρίων, πως το βλέμμα θα πρέπει να υποτάσσεται πάντα στον περιορισμό του οφθαλμού…

καὶ ἐὰν ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζῃ σε, ἔκβαλε αὐτόν…

κάποιος το είπε ίσως ακόμα καλύτερα… βλέπουμε μόνο ό,τι κατανοούμε