Επιμένουμε κι ανασαίνουμε...

Η σύνθεση είναι πάντα δυσκολότερη απ’την ανάλυση… 

Να μια ευγενική αρχή… να γραπωθεί κανείς για να ξετυλίξει το κουβάρι… και τι κουβάρι…

Τι μας συνέβη μετά τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο; Ναι, από εκεί ξεκινάει το ξετύλιγμα… υπομονή… Ρωτάω πάλι, τι μας συνέβη μετά τον 2^ο Π.Π.; Μας συνέβησαν χίλια δυο αλλά αυτό που δεν μας είχε συμβεί στο παρελθόν ήταν η διάσχιση. Σχιστήκαμε στα δυο… πες το διχοτόμηση, διαίρεση… σημασία έχει να κατανοηθεί πως έχουμε να κάνουμε με έναν μανιχαϊκό κόσμο… έναν κόσμο που χωρίστηκε σε δυο κολοσσιαία στρατόπεδα… τους ‘ελεύθερους’ δυτικούς και το… ‘παραπέτασμα’… τους ‘δημοκράτες’ κληρονόμους του ελληνορωμαϊκού σκέπτεσθαι και δραν –λέμε τώρα- και τους ανατολικούς σκυθρωπούς, σκοτεινούς και μυστικοπαθείς κόκκινους… 

Εντάξει, αυτή είναι μια προφανής εικόνιση, σχεδόν καρτουνίστικη, το κατανοώ, δεν διαφωνώ καθόλου. Οι δήθεν ‘καλοί’ και οι δήθεν ‘κακοί’. Οι διεφθαρμένοι και οι ενάρετοι [ο καθείς διαλέγει ποιοι είναι ποιοι]… αυτοί που ‘ζούνε τη ζωή και χαίρονται την κάθε μέρα’ και αυτοί που είναι σιωπηλοί σαν βράχοι και αυστηροί σαν γυμνασιάρχες του μεσοπολέμου… οι ‘χολιγουντιανοί’ με τον Έλβις και την Λουσίλ Μπολ και οι αγέλαστοι και ‘παγωμένοι’ γραφειοκράτες που διαβάζουν στο μετρό, στα λεωφορεία, στις μεγάλες τους ουρές… παντού διαβάζουν οι μπαγάσηδες… που κάνουν παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία και σου κόβεται η ανάσα… που χωμένοι στα βαριά παλτά τους, χαιρετούν με κείνο μισόγελο τα πλήθη και αισθάνεσαι ένα ραχιαίο ρίγος…

Όλος ο μεταπολεμικός κόσμος, αυτό παλεύω να αρθρώσω τόση ώρα, ψελλίζοντας τις σκέψεις μου, είναι παιδί αυτής της διάσχισης. Όσοι γεννήθηκαν σε αυτό το περιβάλλον, όσοι ανδρώθηκαν, ερωτεύτηκαν, εργάστηκαν, έκαναν οικογένεια και παιδιά, έχουν το σπόρο και το δηλητήριο αυτής της σχιζοφρένειας… το Καλό και το Κακό δεν αποτελούν πλέον οντολογικές θεωρήσεις που απασχολούν φιλοσόφους και θεολόγους σε συνέδρια και σκονισμένες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες… είναι η καθημερινή πραγματικότητα… έχεις την ανάσα τους στ’αυτιά σου, έχεις τις εκδορές τους στην ψυχή σου… δεν γίνεται να γλιτώσεις… γιατί γεννήθηκες μισός και μισός… και παλεύεις να συνθέσεις, να παντρέψεις, να αρμονίσεις, να γεφυρώσεις… σε όλη σου τη ζωή…

Θα πει κάποιος, μα είναι υπερβολή όλο τούτο… και στο παρελθόν δεν είχε συμβεί; Όχι, είναι η απάντηση… δεν είχε συμβεί… η διπολικότητα του μεταπολεμικού κόσμου είναι ιστορικά ίσως πρωτόφαντο φαινόμενο… μετά την κατάρρευση του ανατολικού σοσιαλιστικού κόσμου, περάσαμε στην μονοπολικότητα… αυτή ήταν όντως μια κατάσταση που ιστορικά είχε επαναληφθεί… και σήμερα… έχουμε μια επίφαση πολυπολικότητας και σούπα παγκοσμιοποιημένων ανθρώπων και κρατών και ιδεών και εννοήσεων που δεν μπορεί εύκολα να αναμετρηθεί με οτιδήποτε… γιατί η επανάσταση του διαδικτύου τα ανέτρεψε όλα… δεν μπαίνω εκεί, είναι αχανές το ναρκοπέδιο… γυρίζω το λοιπόν στα, ας πούμε γνωστά…

Δείτε για παράδειγμα την εποχή της Ιεράς Συμμαχίας… συνασπίστηκαν όλοι οι μαύροι κι άραχλοι μονάρχες της Ευρώπης ενάντια σε οτιδήποτε απειλούσε τα κραταιά τους βασίλεια και την διαιώνιση της τυραννίας τους. Δεν ήταν ποτέ δυο όμως… Ποτέ… όταν κάποιοι πήγαιναν να κάνουν παρεούλα, δυο άλλοι συνασπίζονταν εναντίον τους… ήταν τέσσερις, πέντε… πολυπολικότητα λοιπόν… δείτε και στον Α΄ Π.Π… και στον Β΄Π.Π… δεν έχουμε δυο που κουτουλάνε τα κεφάλια τους, έχουμε συγκεντρώσεις, συνασπισμούς, λυκοφιλίες… αλλά όχι δυο συμπαγείς πόλους… αυτό που συνέβη με τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ στον καινούργιο κόσμο που προέκυψε μετά τον τελευταίο μεγάλο πόλεμο δεν είχε προηγούμενο… και δηλητηρίασε όχι μόνο τα κράτη και τις κυβερνήσεις αλλά και τους ανθρώπους, τον καθένα ξεχωριστά… αλλοίωσε συνειδήσεις, επηρέασε θεωρίες, χειραγώγησε κινήματα, διαστρέβλωσε ακόμη και ιστορικά υποκείμενα…

Είναι γνωστή η ιστορία για μια υπηρεσία του Π.Ν. των ΗΠΑ που μελετώντας τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και τον Θουκυδίδη βρήκε τρανταχτές ομοιότητες και αναλογίες με το σύγχρονο χάλι του διπολισμού. Οι ΗΠΑ βέβαια ήταν η δημοκρατική Αθήνα. Η Αρκούδα ήταν οπωσδήποτε η ομιχλώδης και γνοφώδης Σπάρτη. Και ποιος κέρδισε κυρίες και κύριοι τον Πελοποννησιακό λεγόμενο πόλεμο; Η απάντηση κατατρομοκράτησε τους λογίους και ακαδημαϊκούς των αμερικανικών πανεπιστημίων. Και δεν ήθελαν σε καμιά περίπτωση να επαληθεύσουν το περίφημο περί της ιστορίας που επαναλαμβάνεται… τι έγινε από κει και πέρα δεν είμαι πρόχειρος να πω… εκείνο που με ενδιαφέρει είναι η διάχυση και η διασπορά όλης αυτής της δηλητηριασμένης ατμόσφαιρας στα κύτταρα όσων γεννήθηκαν και μεγάλωσαν διχασμένοι. 

Γιατί αυτοί είναι που κυβερνούν και σήμερα τον κόσμο. Είναι οι άνθρωποι που παλεύουν να συνθέσουν θεωρίες, δόγματα και ιδέες και δεν ξέρουν το πώς. Δεν το έμαθαν ποτέ, δεν τους το δίδαξε κανείς. Και πειραματίζονται πάνω απ’τα κεφάλια μας. 

Ο τεμαχισμός είναι εύκολος, πράγματι. Η ανάλυση, η ψυχανάλυση, να βγάλεις τα σωθικά του βάτραχου και να παρατηρείς. Η σύνθεση είναι το ζόρι… να ορίσεις το ένα, το ενιαίο, το ενικό, το αρμονικό, το ρέον, το συνεχές… Να δεις την μεγάλη εικόνα, τη ζεύξη, το ερωτικό, το διυπαρκτικό γεγονός τελικά… 

Μα για να δεις, πρέπει πρώτα να βιώσεις…

Και οι διχασμένοι νόες δεν επιτρέπουν στο βίωμα να ανθίσει ολοκληρωμένο και αμιγές… Το δηλητηριάζουν με στίγματα, ιούς, αμαρτίες, παρεκκλίσεις, αποκλίσεις, στρεβλώσεις, αναπηρίες… και το νοσηρό πλέον βίωμα δεν μπορεί να γεννήσει παρά νοσηρό βλέμμα και το βλέμμα που νοσεί σκοτώνει το πνεύμα του ανθρώπου…

Και άνθρωποι με νεκρωμένο πνεύμα δεν είναι πλέον άνθρωποι… είναι προσανατολισμένα ζόμπι, μολυσμένες μηχανές και προγραμματισμένα ένσαρκα πρότζεκτς… Προγραμματισμένα να επιφέρουν τον όλεθρο ή να αυτο-ακυρωθούν…

Κι εμείς, σε μια γωνιά ενός μικρού δωματίου, όσοι απομείναμε, ακέραιοι ακόμα, επιμένουμε κι ανασαίνουμε με τον Όμηρο, τον Πλάτωνα και τον Σαικσπήρο… 

Όραμα

 

Είχα

Ένα περίεργο όραμα

Ο Ιησούς

Αιμόφυρτος

Κατέρχεται απ΄το Σταυρό

Βαδίζει ανάμεσα στους έκπληκτους στρατιώτες

Πλησιάζει τη μητέρα Tου

Της χαρίζει ένα βλέμμα απορίας

Πλησιάζει τον Ιωάννη

Του χαρίζει ένα χαμόγελο στοργής

Πλησιάζει έναν άγνωστο

Του χαρίζει σταγόνες απ’το αίμα Του

Συνεχίζει τον αργό βηματισμό Του

Κι ενώ σχίζεται ο ουρανός

Και σείεται η Γη

Εκείνος φτάνει αγέρωχος

Και σιωπηλός

Στο δέντρο που φιλοξενεί

Τον κρεμασμένο Ιούδα

Του αγκαλιάζει τα πόδια

Τον φιλά 

Κάτι του ψιθυρίζει

Χαιδεύει τρυφερά

Το άψυχο κορμί

Τον λύνει

Τον παίρνει στ’Αγια χέρια Του

Και τον πηγαίνει ως τον Τάφο

Που ήταν προορισμένος για Κείνον…

Το στερέωμα πλένεται

Από βροχή και αίμα

Από οργή και ανάσες

Τα χώματα της σκέψης

Καθάρονται σε μια στιγμή

Απ’τη σιωπή όσων

Ευλογήθηκαν

Να Δουν…

Να καταλάβουν…

Κι ο Κύριος τον φίλο Του

αποθέτει στη πέτρα

τον σκεπάζει με καθαρό σεντόνι

τον σκεπάζει με στοργή

Του χαρίζει μια αιωνιότητα αγάπης

Δακρύζει ο Διδάσκαλος

Και η σπηλιά ανασαίνει

Σαν ζωντανός οργανισμός

Κι ύστερα βγαίνει

Επιστρέφει

Βαδίζει πάλι ανάμεσα στο κόσμο

Οι ποταμοί βροχής

Πλένουν το άχραντο κορμί

Οι αιώνες πάνω Του

Ρυτιδώνουν τον αέρα που αναπνέει

Και τα ρυάκια από νερό

Και αίμα

Γίνονται ύστερα από λίγο

Ιαχές 

Ρομφαίες Πυρός 

Και δέσμες άκτιστου Φωτός

Κι Εκείνος

Πλησιάζει το φοβισμένο Εκατόνταρχο

Και του ζητά

Απλά

Πολύ απλά

Να Τον καρφώσει πάλι

Στο Σταυρό Του…

Look ahead
Ivano Cheli 

η Πνοή του Ενός...

 

  Anonymous Sketch  Sebastien DEL GROSSO

  

Α

ναρωτιέμαι…

 Όσο μεγαλώνει κανείς, όσα περιέχει ‘ακριβαίνουν’ ή ‘φτηναίνουν’;… όσα τοποθέτησε κάποτε σε κάποιες ‘περίοπτες’ θέσεις, είναι ακόμα εκεί ή έχουν εξαφανιστεί προ καιρού; Και με τους ανθρώπους… τι γίνεται με τις σχέσεις;… γίνονται ‘ακριβότερες’ ή ‘φτηναίνουν’ κι αυτές; 

Πώς μάς ‘μιλάει’ η ύπαρξη; Μας μιλάει άραγε με μια φωνή που έρχεται απ’έξω ή με μια ‘εσωτερική’ φωνή; Ο νεωτερικός άνθρωπος θα βιαστεί να απαντήσει ‘φυσικά εσωτερική’… από τον Φρόυντ κι έπειτα μάθαμε όλοι ότι έχουμε εσωτερικά βάθη.. είμαστε όντα με βάθος… και από τον Γιουνγκ κι έπειτα, καμαρώνουμε για τις αβύσσους που περιέχουμε στο… συλλογικό ασυνείδητο… ο ελβετός ψυχίατρος αξιώνει για τον κάθε άνθρωπο μια θέση ‘τερματικού’ στο παρόν και στο παρελθόν και στους πολιτισμούς όλου του πλανήτη… με δυο λόγια, περιέχω τα πάντα έστω κι αν έχω αντιληφθεί ή έχω πρόσβαση σε απειροελάχιστα εξ αυτών… προσωπικά θεωρώ την κατασκευή του ‘συλλογικού’ ασυνειδήτου υπερβολικά ‘φιλόδοξη’ και… υπερ-ανθρωπική αλλά τέλος πάντων, δεν είναι αυτό το θέμα μου… 

Ξαναγυρίζω στο ‘μπακάλικο’ ερώτημά μου… όσο μεγαλώνουμε, κι εμείς οι ίδιοι άραγε ‘ακριβαίνουμε’ ή ‘φτηναίνουμε’; Έχουμε την ίδια ‘αυταξία’ ή μέρος της έχει… απομειωθεί; Είμαστε τόσο ‘υπέροχοι’ και ‘σημαντικοί’ όσο νέοι, είμαστε πιο σημαντικοί άραγε ή μήπως χάνουμε και συρρικνωνόμαστε;

Αν δεν ρωτήσω πάλι πώς μας μιλάει η ύπαρξη και ρωτήσω πώς μας μιλούν οι δείκτες και τα μεγέθη της οικονομίας, η απάντηση είναι μελαγχολική και εύλογη… όσο μεγαλώνουμε όχι απλώς χάνουμε σε αξία αλλά γινόμαστε βαρίδια… όλοι θέλουν να μας ξεφορτωθούν… ίσως μια δυο φορές το χρόνο να έχουμε κάποια ‘χρήση’ και μετά… στις βιο-αποθήκες μας πάλι… 

Τούτο το άγριο χρηματιστήριο ‘αξιών’ δεν έρχεται όμως μόνο ‘απ’έξω’… το αναπαράγουμε κι εμείς οι ίδιοι, συνειδητά ή ασύνειδα… και τούτο, λέω, θέλει προσοχή… θέλει μεγάλη προσοχή όταν ‘παίρνουμε σκούπα και φαράσι’ και πετάμε ανθρώπους και ζωές στα ‘σκουπίδια’… θέλει προσοχή όταν αντιλαμβανόμαστε ότι ακούμε τους θανάτους από τον κωλο-ιό ή οποιοδήποτε ιό και λέμε ‘ε, μεγάλοι ήταν… πόσο θα ζούσαν ακόμα;’ Θέλει προσοχή αυτή η φωνή που ψιθυρίζει… είσαι ακόμη νέος ή σχετικά νέος άρα… αξίζει ακόμα να ζεις… θέλει προσοχή όταν βλέπουμε ή ακούμε για ατυχήματα ή δυστυχήματα ή συμφορές και προσέχουμε αμέσως τις ηλικιακές συνθέσεις και τις κατηγορίες… θέλει προσοχή κάθε ζυγαριά και κάθε ζύγισμα… γιατί το κάνουμε… όχι συνειδητά, ασύνειδα… το κάνουμε… κι αυτό ψιθυρίζει μέσα μας σαν φίδι που αναρριχάται ύπουλα στη ράχη της ψυχής μας… 

Τέτοια φίδια καλό είναι να τα πνίγουμε νωρίς… να μην βρίσκουν λέω έδαφος οικείο, ζεστασιά και κρυψώνες στο μυαλό και στην καρδιά μας… γιατί η ζωή είναι αναπαλλοτρίωτη και η αυταξία του ανθρώπου δεν μπορεί να μπαίνει σε καμιά διαπραγμάτευση, διαμοιβή ή συζήτηση… 

Κάποιος, κάπου, κάποτε, σε μια κλίνη, λίγες ώρες πριν χάσει την μεγαλύτερη μάχη του για να κρατηθεί στη ζωή, είχε όρεξη να φάει και χαμογελούσε όταν έπινε με καλαμάκι παγωμένη πορτοκαλάδα… δεν μπορώ να ξεχάσω τη λάμψη στο βλέμμα του, τη χαρά στο ταλαιπωρημένο πρόσωπό του… 

Η ιερότητα της ζωής δεν μπαίνει σε καμιά κλίμακα, σε κανένα δείγμα, σε καμιά αξιολογική έκθεση και αναφορά… είναι η Πνοή του Ενός και είναι το ακριβότερο δώρο του προς την κάθε διακριτή Μονάδα… Και δεν ακριβαίνει ούτε φτηναίνει… δεν φθείρεται και δεν αλλοιώνεται… μονάχα είναι… 

Και τίποτα δεν υπάρχει που δεν… είναι… 

Κι αυτή αισθάνομαι είναι μαθητεία δια βίου… ως την τελευταία στιγμή… κυριολεκτικά…

έρχονται οι ασέληνες νύχτες…

 

Εξετάζω την αφαίρεση… εξετάζω και μετρώ… ζυγίζω… τη σάρκα που αναλώθηκε για τη μετάβαση στο πνεύμα… το αίμα που χύθηκε για τη μετάβαση στο εργαστήριο… τη μοναξιά που απλώθηκε για να καλύψει το ψεύδος…

Δεν πρέπει να συμβιβάζεσαι με κάποια δάνεια μοναξιά… τη μοναξιά σου πρέπει να την κερδίζεις… μονάχα τότε δεν σε τρομάζει, μονάχα τότε κι αν σε τρομάζει δεν σε σκοτώνει…

Κάθε απόδραση από το λαμπορατόριο σημαίνει ότι δανείζεσαι τη μοναξιά άλλων… και τελικά, του Θεού που γεννήθηκε στο χειρουργικό τραπέζι…

Εξετάζω την ψυχόπτυση… πάνω στο μεγάλο στρώμα κείται ένα παραμορφωμένο είδωλο… δεν είμαι εγώ, δεν είναι κανείς… δεν μου θυμίζει τίποτε, δεν μοιάζει με κανέναν… έχει περάσει ο τόπος από πάνω του, η ιστορία, ο χρόνος, το μέλλον… αυτό που γεννιέται από το αύριο δεν είναι το μέλλον, είναι ένα στοιχειωμένο παρελθόν… ο Θεός αυτός δεν είναι προικισμένος με αρετές… είναι ένα μοναχικό νύχτιο ον, σαν κι εμένα…

Δεν πρέπει να προσδοκάς το αύριο… το χθες να προσδοκάς… ό,τι δεν βίωσες, ό,τι αρνήθηκες, ό,τι έσφαξες στο θυσιαστήριο… τα θύματα εκδικούνται, το αίμα τους είναι στο βλέμμα σου… το χθες είναι το αύριο… κοιτάζεις στην αντίθετη κατεύθυνση…

Εξετάζω την τομή… ο Θεός αυτός γεννήθηκε νεκρός… κι έτσι πρόκειται να ζήσει… θα ζει νεκρός και θα ομορφαίνει κάθε μέρα… δεν θα γερνά, θα γίνεται νεότερος κάθε στιγμή… από τη νεκρότητα στη ζωή… κι όταν θα σβήσει το αποτύπωμά του από το εργαστήρι μου θα με πάρει μαζί του… θα γίνουμε ιαχή και ανάμνηση φωτός… θα γίνουμε ορατοί ξανά… θα γίνουμε θνητοί και θα φωλιάσουμε και οι δυο στη ρωγμή του επόμενου αδελφού μας… μέσα στην ψυχή μου υπάρχει το εκεί που θα μας φιλοξενήσει… απομένει απλά να ψιθυρίσω στο Θεό μου πως δεν τον αγαπώ, δεν τον μισώ, δεν τον λατρεύω, δεν τον αποποιούμαι… αρκεί να του ψιθυρίσω το όνομά του… κι έπειτα το τίποτα…

Γύρισε πλευρό, αναπαύσου… μην κοιμάσαι όμως… έρχονται οι μέρες που θα θέλεις να αφυπνιστείς και δεν θα μπορείς… έρχονται οι ασέληνες νύχτες… έρχονται οι θάλασσες που δεν διαπλέονται… έρχονται τα ποτάμια που δεν διαπεραιώνονται… έρχονται οι εαυτοί σου που δεν πρόλαβες να φονεύσεις…

Έρχεται το φως που δεν πρόλαβες να κάνεις σκοτάδι…

Έξοδος...

 

 

Δ

εν υπάρχει μεγαλύτερη στιγμή του Αγώνα από την Έξοδο. Κι αυτό δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί ή να τεκμηριωθεί. Πολλές είναι οι τρομακτικές καταστροφές, οι δηώσεις, οι σφαγές, οι αφανισμοί (Κάσος, Χίος, Ψαρά…) που συγκλονίζουν και σήμερα ακόμη, 200 χρόνια μετά… πολλές είναι οι Μεγάλες Στιγμές αυτού του ‘παραλόγου’ Αγώνα (Αλαμάνα, Γραβιά, Τριπολιτζά, Δερβενάκια, Σούλι…),  όμως η Έξοδος αποτελεί το Μέγα Ύψος του ανθρώπου, το Ύψος εκείνο που έφτασαν εκείνοι οι Ήρωες και που άλλωστε αποτέλεσε και τον ισχυρότερο καταλύτη για να κινητοποιηθούν, επιτέλους, οι πάντες σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο και να αποφασίσουν να βάλουν φραγμό σε κείνο τον great assassin, όπως κάποτε, πολλά χρόνια αργότερα, αποκάλεσε ο Γκλάντστον τον Σουλτάνο. 

Διαβάζει κάποιος σήμερα για εκείνη την εποχή, συνολικά και αναρωτιέται… με τι μοιάζαμε τότε; Μοιάζαμε με κάποιον που ζει σε ένα υπόγειο μιας μεγάλης οικίας που κάποτε ήταν δική του μα που από χρόνια έχει πέσει σε χέρια άλλων. Έκλεισαν το νοικοκύρη στο υπόγειο και δεν τον αφάνισαν παρότι προσπάθησαν. Τον έκλεισαν για να τον τυραννάνε, να τον σκοτώνουν σιγά σιγά, να τον ‘λεπίζουν’ λίγο λίγο, να τον ‘τελειώσουν’ ιστορικά, από μέσα προς τα έξω. Να του φάνε την ψυχή κι έπειτα το σώμα. Μα ο πεισματάρης νοικοκυραίος είχε αντοχές παράξενες και πίστη και δεν πέθαινε. Περίμενε. Και η καρτερία είναι νίκη και ζωή και αιωνιότητα. Κι ήρθε η στιγμή που δεν πήγαινε άλλο… και έκανε την έξοδό του για να διεκδικήσει ξανά ό,τι ήταν κάποτε δικό του… να ξαναγίνει νοικοκύρης στο σπίτι του, να διαφεντεύει το βιος του, να μπορεί να ανασαίνει ελεύθερος, να βλέπει τον ήλιο, να χαίρεται αυτή την μαγική ψευδαίσθηση που είναι η ζωή… για όσο κρατάει… και κρατάει λίγο…

Όλο τούτο το παράλογο, το υπέρ-λογο που ήταν ο Αγώνας δεν κατανοείται εύκολα από τον σημερινό άνθρωπο. Μπορεί μονάχα αναγωγές να κάνει στη δική του ζωή. Στα δικά του αδιέξοδα, το δικό του πόνο, τις δικές του απώλειες. Το σύμβολο που τον βοηθά σε τούτο το εσωτερικό ταξίδι κατανόησης δεν είναι άλλο από την Έξοδο. Αν κλείσει τα μάτια και φέρει εμπρός του τις εικόνες, τις περιγραφές, τα πρόσωπα, τους ήρωες, τις γυναίκες και τα παιδιά, το Μεσολόγγι, την μυρωδιά του μπαρουτιού στον αέρα, τη μυρωδιά της αθανασίας, την αύρα της αιωνιότητας στα λιπόσαρκα κορμιά των ολίγιστων που όρμησαν προς το Αχανές, ίσως να μπορέσει να αναγεννήσει το ρίγος… και το ρίγος είναι ο δρόμος και η μυητική ατραπός που αλάθητα σε οδηγεί προς το Φως…

Μάθαμε να ‘τιμούμε’ τη μεγαλύτερη εθνική εορτή της πατρίδας μας στα σχολεία, μέσα από βαρετές γιορτές, απαγγελίες ποιημάτων και παρελάσεις. Κάποιοι σηκώνουν και τη σημαία στο μπαλκόνι τους. Κάποιοι χλευάζουν τον Παπαφλέσσα βλέποντας τον ‘μαγουλά’ Παπαμιχαήλ στην ομώνυμη ταινία. Μάθαμε να ‘τιμούμε’ τους ήρωες μέσα από ταινίες, καφετέριες και χασκογελώντας. Μέσα μας δεν μάθαμε να τιμούμε τίποτα. Μέσα μας παραμένει ο Αγώνας άγνωστος… βλέπουμε ντοκιμαντέρ, διαβάζουμε άρθρα ή βιβλία, ακούμε τον εθνικό ύμνο του Σολωμού που δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο Μεσολόγγι όπως έκανε ο Μπάιρον και προσέφερε τη ζωή του. Μέσα μας μένει ακόμη να συντελεστεί εκείνη η ‘έκρηξη’ που συγκλόνισε τότε όλους αυτούς τους ‘παρανοϊκούς’ που τόλμησαν να σηκώσουν κεφάλι στην Πύλη. Μέσα μας εκκρεμεί ακόμη το ‘άλμα’… 

Δεν είναι μια ιστορία ‘μελό’ η Έξοδος. Δεν είναι το συναίσθημα που σε οδηγεί στην αφύπνιση, στην υπερ-κατανόηση, την ευρεία αντίληψη… είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο… χρειάζεται να περάσεις πάνω από τα ‘φουσάτα’ και τις μπορμπάρδες και τα λαγούμια και τις ντάπιες και τους χιλιάδες ανθρώπους που ορμάνε σε μια χρονική ρωγμή του Απείρου προς την Ελευθερία… χρειάζεται να κάνεις μια πτήση… εσωτερική… προσκυνηματική αλλά και οντολογική… όλη σου η ύπαρξη θα πρέπει να περάσει στην απέναντι όχθη… εκεί που οι ήρωες δεν πέθαναν, δεν πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα, δεν τινάχτηκαν στον αέρα μαζί με τον Καψάλη στην πυριδιταποθήκη… σε αυτή την όχθη οι ήρωες ζουν μέσα στο φως της αιώνιας δόξας τους… ζουν για πάντα… και περιμένουν… όχι τη δικαίωσή τους… δεν είναι φαντάσματα που στοιχειώνουν τους ζωντανούς… είναι οδηγοί και διδάσκαλοι που απλώνουν το χέρι… είναι εκείνοι οι μύστες που αν αφεθείς με εμπιστοσύνη, μπορείς να επιφέρεις την αλλαγή στη συνείδηση και στη ζωή σου… όχι για να γίνεις άνθρωπος που θα ζει σαν ήρωας… αλλά ήρωας που θα ζει σαν άνθρωπος...

Να νιώθεις καλά… όχι να είσαι καλός…

The Egalitarians

Art Print by Roswitha Schleicher-Schwarz

Είναι οπωσδήποτε δύσκολο να διατυπωθεί, να αρθρωθεί, να αποδοθεί δια των λέξεων και της συναρμογής τους σε ένα δομημένο σύνολο όμως, τελικά, όλα με κάποιον τρόπο αποδίδονται και διατυπώνονται.

Εδώ με απασχολεί η επίθεση που δέχεται η ανθρώπινη προσωπικότητα τις τελευταίες δεκαετίες… οι επιθέσεις για την ακρίβεια… επιθέσεις που ρηγματώνουν την όποια συμπάγειά της, τραυματίζουν την ακεραιότητά της και υποσκάπτουν την ίδια την υπόστασή της. Σε δυο άλλες αναρτήσεις μου (Ενσυναίσθηση και απο-ιεροποίηση του προσώπου και Η ‘χρήση’ του άλλου) κάνω κάποιες νύξεις που ιδιαίτερα αφορούν την προβληματική και σημαντική της σχέσης. Πρώτα σε δυαδικό μοντέλο, έπειτα τις όλες σχέσεις… τις σχέσεις στην ίδια τους την προοπτική, απ’τα θεμέλια ως την εκδήλωση… σχεδόν ό,τι γράφω, θα πει κάποιος που έχει την καλοσύνη και την υπομονή να με διαβάζει, στην ουσία αυτό με απασχολεί εντονότατα… αυτό που θα απέδιδα συμπυκνωτικά με τον όρο ‘αποπροσωποποίηση’… Κι αυτή είναι η συνισταμένη όλων των επιθέσεων που δέχεται ο ‘σημερινός’ και συγκαιρινός άνθρωπος… η επίθεση στο πρόσωπό του.

Θα παραθέσω κάποιες σκέψεις… έτσι, παρατακτικά αν και ανάκατα… χωρίς να κουράσω, ελπίζω…

Μεταπολεμικά η ανθρωπότητα βίωσε τούτη την συντεταγμένη επίθεση τόσο μαζικά όσο και ατομικά. Ο καθένας την έζησε, την εισέπραξε, την ένιωσε ‘στο πετσί’ του, είτε την αντιλήφθηκε είτε όχι. Συνήθως όχι. Ο νέος κόσμος που ανέτειλε μετά την ρίψη και της δεύτερης ατομικής βόμβας ήταν στην ουσία ένας κόσμος που ευαγγελιζόταν την εξαφάνιση του προσώπου. Όχι σαρκικά και σωματικά. Το σώμα ήταν ο πολύτιμος φορέας, το ακριβό ένδυμα και το ιερό ενδιαίτημα όχι πια του πνεύματος αλλά του… κενού. Η εκστρατεία εναντίον του προσώπου δεν εννοείται μονάχα στη θεολογικο-πνευματική της συνάφεια. Ας δει κάποιος την μεγαλύτερη εικόνα. Νοείται πρώτιστα και μέγιστα υπαρξιακά, υπαρκτικά. Κι αυτό στην αρχή ‘δεν μας χάλασε’ καθόλου καθώς οι περισσότερες οικονομίες του δυτικού ‘προηγμένου’ κόσμου είχαν αλματώδη πρόοδο και η ευημερία σε καταναλωτικά αγαθά νάρκωνε σιγά σιγά και προοδευτικά όλες τις συνειδήσεις. Τα προβλήματα πέρασαν από το υπαρκτικό στο ‘ψ’ πλαίσιο (ψυχολογικό, ψυχιατρικό, ψυχοθεραπευτικό κλπ). Ο άνθρωπος δεν είχε πλέον προβλήματα… αποτελούσε ο ίδιος πρόβλημα. Και γι’αυτό η επικέντρωση των θεραπειών δεν ήταν τα προβλήματα αλλά… ο ίδιος. Ο ίδιος και το συναίσθημά του. Ο ίδιος και η πραγματικότητά του. Ο ίδιος και οι αντιλήψεις του. Οι μεγάλες αφηγήσεις κατέρρεαν και τα ερείπια έθαβαν την ταυτότητα, την ιδιοπροσωπία, την ιδιοσυγκρασία, την αυτονομία, την αυθορμησία, την πνευματική αυτό-εξέλιξη, το ‘αυτοέν’ για να δανειστώ έναν Παλαμικό όρο των Ησυχαστών που αναφέρεται μεν στον Θεό αλλά εδώ μεταγράφεται με ειναιικούς όρους. Το ‘αυτοέν’ του ανθρώπου έπαψε πλέον να υφίσταται ως όρος, σήμανση, σύμβολο ή λέξη. Περάσαμε από ‘το εγώ στο εμείς’ κατά την λεγόμενη του συρμού θεώρηση. 

Πόσο ύπουλες είναι τελικά οι ‘καλές προθέσεις’…

Ως και ο εθελοντισμός έγινε ‘ιδεολόγημα’, περίπου θεσμός και αυταξία. Ως και η αλληλεγγύη πήρε χαρακτηριστικά μιας ιμπεριαλιστικής φιλανθρωπίας που προβάλλεται, φωτίζεται, διαφημίζεται και θριαμβεύει. Ταυτόχρονα, η υπόσκαψη της αληθινής αυταξίας, της μόνης που το ελληνορωμαϊκό κατηγόρημα κληροδότησε αυθεντικά στους επιγόνους, συκοφαντήθηκε, αλλοτριώθηκε, καταδολιεύτηκε. Γιατί το ελληνορωμαϊκό κοσμοείδωλο με υπερέχουσα την ελληνική θεώρηση, ξεκινά επαγωγικά από τη μονάδα, τον ολοκληρωμένο άνθρωπο, τον φιλόσοφο, τον αρμονικό και ευτυχή φύλακα της Φύσης και Κτίσης και περνά στην πόλη και σε όλον τον κόσμο. Τούτη τη θεώρηση ανέπτυξαν παραγωγικά ακόμη και οι χριστιανοί πατέρες, όλων των σχολών (Καππαδόκες, Αντιοχειανοί, κ.α.), ακόμα και της δυτικής ‘νομιναλιστικής’ και σχολαστικής κατεύθυνσης. Ο άνθρωπος, το ανθρώπινο πρόσωπο είναι όρος απαράβατος της όποιας εξέλιξης, της όποιας δράσης, της όποιας σωτηρίας. Και οι συνάξεις, η εκκλησία δεν είναι μετοχή απρόσωπων ανθρώπων, άδειων κουφαριών σε τελετές μαγικοθρησκευτικής τάξης αλλά ενσυνείδητων όντων που προϋποθέτουν βούληση, ελευθερία και επιλογή.

Όλα τούτα, παρατηρεί κανείς πως πλέον αποτελούν λέξεις χωρίς νόημα μέσα σε έναν χυλό από ‘θέλω’, ‘απαιτώ’ και ‘νιώθω’. Από τη μετοχή στο ‘κοινό άθλημα’ μιας κοινοτικής ή κοινωνικής ανέλιξης περάσαμε στον φετιχισμό του βιώματος. Το μόνο που έχει σημασία is to make money and have fun… κατά τη δημοφιλή και κυνική αμερικανική παγκόσμια νεο-θεολογία του νοήματος του ζην…

Να έχεις λεφτά και να περνάς καλά…

Να νιώθεις καλά…

Να νιώθεις καλά… όχι να είσαι καλός…

Βλέπετε… το επίθετο έγινε …επίρρημα

Ως και ο μέγιστος Νίτσε θα συμφωνούσε εδώ με την ταπεινότητά μου όταν φώναζε πως τα όρια του πολιτισμού τα θέτει η γραμματική του…

Και στο επίπεδο αυτό η επίθεση επέτυχε το σκοπό της… 

Ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να μην έχει να φάει, να μην έχει πολλά χρήματα έχει όμως πολλά… προφίλ… δεν χρειάζεται την μία προσωπικότητά του που αγνοεί… έχει πληθώρα ‘εαυτών’ προς χρήσιν και όταν κάποιες επιτελέσουν το σκοπό τους, εγκαταλείπονται για να οικοδομηθούν άλλοι…

Ο προσωπο-μονισμός του αλλοτινού ανθρώπου μεταλλάχθηκε σε προφιλ-μονισμό… 

Σε μια συζήτηση με έναν φίλο μου δικηγόρο, του έθεσα το εξής ζήτημα: Αν κάποια από τις περσόνες μου στα σόσιαλ κατηγορηθεί για κάποιο κακούργημα, εγώ γιατί θα πρέπει να εμφανιστώ στο δικαστήριο; Για ποιο λόγο; Δεν έκανα εγώ τίποτε κακό. Ας δικάσουν και καταδικάσουν το συγκεκριμένο προφίλ. Κι αν έχω εκατό προφίλ, έχω εκατό διαφορετικές συμπεριφορικές συναφειακές δράσεις, εκατό διαφορετικά σύμπαντα. Εγώ όμως, που έχω διαλυθεί ‘πλωτινικά’ σε αυτόν τον υπερ-εαυτικό ωκεανό δεν είμαι πουθενά.

Γιατί με εγκαλείτε ως ‘πρόσωπο’ να λογοδοτήσω;

Ο φίλος μου έξυνε το κεφάλι του και αρχίσαμε να γελάμε πικρά και οι δυο… 

Και έχουμε μέλλον μπροστά μας…

το Μεγάλο Φονικό...

Η αλήθεια έκρυψε στην αγκαλιά της το Μεγάλο Φονικό και το προστάτεψε όπως η μητέρα το θηλάζον βρέφος.

Χωρίς τις λευκές ημέρες να το απειλούν.

Με αθέατο το αίμα.

Λυπόταν όμως ακόμα και τα ελάχιστα ίχνη ελπίδας είναι πολύτιμα.

Εκείνος που οφείλει να ακολουθήσει θα διαβεί το σκοτεινό δρυμό. Αφύλαχτος, απαθής, αθώος.

Και ο ερχομός του έχει την αξία του νερού στην έρημο.

Και του ασπασμού του εραστή στα διψασμένα χείλη του ερωμένου.

Ως και ο ουρανός γονατίζει για να το υποδεχθεί.

Σιωπηλός και φρόνιμος.

Εκείνος που αναμένεται θα διαβεί το σκοτεινό δρυμό και η αποστολή του είναι η δυσκολότερη που περιέχουν οι πρώτες αφηγήσεις και τα λόγια των παλαιών.

Ό,τι απέμεινε από τη σοφία τους κινδυνεύει να χαθεί μέσα στο αρχαίο δάσος αν εκείνος που αναμένεται αποκλειστεί, δεν περάσει.

Και η αλήθεια τον περιμένει.

Και θωπεύει το δόρυ που θα τον διατρήσει.

Και βρεφουργεί το βλέμμα που θα τον αλώσει.

Ο ερχόμενος θα το αναγνωρίσει.

Όμως μονάχα την ύστατη στιγμή.

Θα είναι αργά γι αυτόν.

Θα γείρει και το αίμα του θα ρεύσει από τις πρησμένες φλέβες για να δώσει ζωή ξανά στο καθεύδον σώμα.

Όμως θα απλώνεται πάντα πίσω του το δάσος.

Για ό,τι γεννιέται και πεθαίνει μέσα σ’αυτό δεν υπάρχουν αφηγήσεις.

Υπάρχει μόνο το ειναιικό όνειρο της α-νόητης καθόδου της Ύπαρξης.

Κι αυτό δεν μοιράζεται…

Μάρτυρας και Μονομάχος...

Εκείνο που κάποιος περιφρονεί, δεν επιτρέπεται και να το πολεμήσει

(Φρ. Νίτσε, Ecce Homo, μετ.: Δ. Λιαντίνης)

Τι είναι αυτό που ρήμαξε τη Ρώμη;

Όχι την Αιώνια Πόλη του Βιργίλιου, του Οράτιου, έστω και του Σενέκα. Ούτε καν τις 40 κατάφρακτες λεγεώνες του Οκταβιανού Αυγούστου, του Αδριανού και του στωικού Μάρκου Αυρήλιου.

Ρωτάω, τι είναι αυτό που ρήμαξε εσωτερικά τη Ρώμη, που την έφαγε σιγά σιγά όπως το σαράκι το ξύλο και το σκουλήκι τον καρπό;

Τι είναι αυτό που της ρούφηξε το πορφυρό της αίμα και της στέρησε τις ανάσες και το βλέμμα;

Πώς έγινε τούτη η σκανδαλώδης αναστροφή της πορείας του Ανίκητου Ήλιου και ξημέρωσε κάποια μέρα από τη Δύση κι άρχισε να ουρανοδρομεί προς την Ανατολή;

Ο μάρτυρας δεν ξεκοίλιασε το μονομάχο. Αυτά δεν γίνονται ούτε στις βλάσφημες χολιγουντιανές υπερπαραγωγές με τους εξωφρενικούς προϋπολογισμούς και τα παραπλανητικά εφέ. 

Όλα τελικά μια πελώρια παραπλάνηση όμως δεν είναι;

Κι όμως, ο μάρτυρας λύγισε το μονομάχο.

Ο χριστιανός πάτησε στο λαιμό το πεινασμένο, ξεδοντιάρικο και σκελετωμένο λιοντάρι της αρένας του Σίρκους Μάξιμους και ξεπουπούλιασε τον ημιθανή ρωμαϊκό αετό και τον άφησε σωριασμένο στον αμμουδερό στίβο βορρά του χρόνου και της λήθης.

Ήταν μια αρρώστια στα σωθικά του αρχαίου κόσμου που εξαλλάχθηκε αργά και μοιραία σε πολλαπλούς όγκους κι απλώθηκε θανατηφόρα και λυτρωτικά στο μυαλό και το σώμα του ή μήπως ήταν ο ήλιος της δικαιοσύνης που κάποτε θα κυριαρχούσε στο παγανιστικό στερέωμα της απέραντης αυτοκρατορίας των Καισάρων; 

Ο μάρτυρας μέσα μου ξέρει την απάντηση και κάθε φορά που τον ξεντεριάζει ηδονικά ο χαμογελαστός μονομάχος μου, αντι-χαμογελά κι αυτός με περιφρόνηση.

«Θα ξαναγεννηθώ!», του φωνάζει καθώς το σπαθί χώνεται με έφοδο στα εσώτερά του και το αίμα ξεχύνεται κρουνός. «Γιατί δεν μπορείς να με σκοτώσεις!», του λέει με το μαύρο αίμα να ραπίζει το δολοφόνο του στα μπράτσα.

Ο μάρτυρας μέσα μου το ξέρει και χαμογελά από οίκτο και αηδία προς το θηριώδη μονομάχο με τους πελεκητούς μυώνες και το κόκκινο βλέμμα. Κι αυτό που ξέρει είναι πως όσες φορές κι αν τον σκοτώσεις δεν τον αφανίζεις.

Τον δυναμώνεις μόνο.

Υποχωρεί για λίγο ύστερα από κάθε φόνο. Οπισθοβατεί και γονατίζει. Όμως περιμένει.

Είναι νεκρός και ξέρει πως το να περιμένεις είναι κάτι πάνω από αρετή.

Είναι ιστορία και μέλλον.

Τι στο δαίμονα όμως πήγε στραβά και ο πιο σφριγηλός και ρωμαλέος πολεμιστής που γνώρισε ποτέ ο κόσμος έγινε κονιορτός ρυπαρός και λάσπη και στάχτη για να πατήσει πάνω το ξυπόλητο πόδι του κουρελιάρη ασκητή και το πασούμι του επισκόπου με τη Βίβλο στο ένα χέρι και τη ράβδο στο άλλο;

Πώς έγινε διάολε και το πιο θαυμαστό και άρτιο οικοδόμημα που θαύμασαν οι ήπειροι και τραγούδησαν οι θάλασσες κι έχτισε ό,τι ξέρουμε και ό,τι δεν ξέρουμε 50 γενιές αργότερα, έπεσε στα τέσσερα και μέριασε για να περάσουν ο ζηλωτής στυλίτης με το λιγδιασμένο κρανίο που αχνίζει απ’τις προσευχές και ο νηστικός θεολόγος της ερήμου με τα κιτρινιασμένα δόντια;

Οπτιμάτοι αλαζόνες και καλοθρεμμένοι πατρίκιοι, οι Κλαύδιοι, οι Σκιπίωνες και οι Κορνήλιοι, οι Ιούλιοι, οι Φλάβιοι και οι Αντωνίνοι, συγκλητικοί υπερόπτες και τροπαιοφόροι θριαμβευτές που τους έτρεμε η Παλαιστίνη, η Καρθαγένη και οι τρομερές ημιάγριες φυλές βόρεια του Ρήνου, έγιναν οστά ακάθαρτα και μνήμες και κλαυθμοί γοεροί και σκιρτήματα ανέμων σαν λυπητερά μνημόσυνα μπροστά στο ρασοφόρο με το άγρυπνο βλέμμα και το χνώτο βρώμικο απ’της νηστείας την άσκηση.

Πώς έγινε;

«Μα, πώς να νικήσεις τους νεκρούς;»

Έτσι μου απαντά ο μάρτυρας μέσα μου και κάνει το μονομάχο να στέκει βουβός, με την απληστία του αίματος να στάζει απ’τα κύτταρα του είναι του.

Πώς να νικήσεις τους νεκρούς;

Τους ζωντανούς παλεύει ο μονομάχος μέσα μου.

Γι αυτό εκπαιδεύτηκε κι αυτό τελειοποίησε σαν αλάθητη νικηφόρα μηχανή των πολέμων. Γιατί ηττημένος από μάχες με τους ζωντανούς δεν γύρισε ποτέ ο μονομάχος.

Όμως…

Πώς να νικήσεις τους νεκρούς;

Κι οι νεκροί είναι μυριάδες… και είναι άφοβοι και απρόσιτοι από φθορά και πόνο και δυστυχία και ερήμωση…

Ό,τι πεθαίνει μέσα μας είναι προορισμένο κάποτε να επιστρέψει.

Θα σηκωθεί μια μέρα και θα ζητήσει λόγο.

Θα ζητήσει αίμα, το αίμα του και στο πολλαπλάσιο.

Και αυτό το φόρο δεν μπορείς, δεν το αποτολμάς να τον αποφύγεις.

Θα τον πληρώσεις. Και θα περιμένεις τον επόμενο.

Μονάχα που δεν θα τον πληρώσεις με την παρουσία σου. 

Θα τον πληρώσεις με την απουσία σου.

Κι αυτό γιατί δικαιοσύνη δεν αποδίδεται ποτέ όταν ασπάζεσαι το χέρι του δήμιού σου.

Κι ούτε η τρικυμία της οργής σου αποδίδει δικαιοσύνη όταν ο μονομάχος σου αποκόπτει κεφάλια με ηδύτητα και τέρψη.

Αυτό που βλέπεις σαν ‘απόδοση’ δικαίου είναι μια οφθαλμαπάτη, μια σύγχυση, ένα ντελίριο.

Εκείνο που θα αποκατασταθεί, θα γίνει κάποτε, όταν πρέπει.

Όταν εσύ θα λείπεις.

Έτσι πρέπει.

Γιατί όταν συμμετέχεις ενεργά στο δικαστήριο, τότε η δικαιοσύνη και η αποκατάσταση γίνονται εκδίκηση και ο δικαστής είναι ο μονομάχος σου μασκαρεμένος.

Το σιωπηλό αναχωρητή, τον αυστηρό ασκητή, τον άρχοντα της μοναξιάς και τον ιππότη του Αχανούς εσύ να περιμένεις.

Αυτός θα έρθει κάποτε με τα γυμνά πόδια και τα μάτια πυρωμένα κάρβουνα.

Αυτός θα έρθει νυχτοβάτης όταν εσύ θα λείπεις.

Και θα περάσει πάνω απ’το κουφάρι του Αήττητου Ήλιου του εγώ σου.

Και τότε, ένας απόηχος, σαν μακρινή μουσική απ’τα λαρύγγια του Αχανούς και τα έγκατα της Ύπαρξης θ’ακουστεί.

Θα έχει σημάνει η καμπάνα της δικαίωσης που επιτέλους δόθηκε.

Κι αν εκεί που βρίσκεσαι το μπορείς

να αγαλλιάσεις.

Σου επιτρέπεται…